چرا امام على (ع) ترک گناه را آسان‏ تر از توبه دانسته‏ اند؟

چرا امام على (ع) ترک گناه را آسان‏ تر از توبه دانسته‏ اند؟

1- با توجه به اینکه از نظر اسلام، گناه یک نوع بیمارى است. همچنان که امام على علیه السلام مى‏ فرماید: « اَلذُّنُوبُ الَدّأُ وَ الدَّوأُ اَلاْ ِسْتِغْفارُ وَ الشِّفأُ أنْ لا تَعُودَ، گناهان درد هستند و داروى آن استغفار است و شفاى این بیمارى آن است که دیگر به گناه بازنگردى» (1)

در جاى دیگر درباره شهوات مى ‏فرماید: « شهوات دردهاى کشنده‏ اى است که بهترین داروى آن خوددارى و صبر است» (2)

و از طرفی هم امروزه ثابت شده که پیشگیرى از بیمارى به مراتب آسان‏تر و کارسازتر از درمان است، بطوری که، متخصصان امر بهداشت و درمان، همواره بر پیشگیرى از بیمارى تأکید کرده، هزینه ‏هاى زیادى را براى این امر اختصاص داده‏ اند. لذا این قاعده در مورد بیمارى روحى نیز صادق است! و شاید براین اساس امام على علیه السلام فرموده اند: « تَرکُ الذَّنبِ أهوَنُ مِن طَلَبِ التّوبَه، ترک گناه از توبه آسان‏تر است» (3)

2- نکته دیگری هم که می توان از این فرمایش استفاده کرد این است که حضرت با چنین حدیثی مى ‏خواهد به همه پیام دهد که به بهانه توبه، جسورانه معصیت نکنند، زیرا توبه کردن کار ساده‏ اى نیست بلکه، رهایى از گرداب مهلک گناه و رسیدن به ساحل نجات، بسیار مشکل است، به‏ ویژه اگر گناه، براى انسان به صورت یک عادت در آمده ‏باشد.

زیرا توبه کردن و قبول شدن آن، شرایطى دارد که دستیابى بر آن با دشوارى همراه است، به ‏خصوص اگر حقى از مردم ضایع شده باشد که از آن به «حق الناس» یاد مى‏ شود. توبه در گرو رضایت صاحب حق است. چه بسا این امر در مواردى با مشکل روبه ‏رو شود.

3- به علاوه اینکه؛ هر چند توبه، گناه را محو مى‏ کند اما شخص تائب حتى پس از توبه، صفاى باطنى روحانى و نور خالص فطرى (که قبل از انجام گناه داشت) برایش باقى نمى‏ ماند! درست مانند صفحه کاغذى را که اگر سیاه کنند و باز بخواهند جلا و صیقل دهند، به حالت پاکى و درخشندگى اوّلى برنمى‏ گردد، یا چینى شکسته را اگر درست کنند، باز حالت اوّل را مشکل است پیدا کند. همچنان که خیلى فرق است میان دوستى که در تمام مدت عمر با صفا و خلوص با انسان رفتار کند، یا دوستى که خیانت کند و پس از آن، عذرخواهی نماید طلب عفو کند.

پی نوشت ها:

(1) مستدرک الوسائل، ج 12، ص 129

(2) غرر الحکم، ج 2، ص 72

(3) کافی، ج8، ص384 و نهج ‏البلاغه، قصار 170

(منبع پاسخ: کتاب توبه تولدی دوباره ؛ محمد سبحانی نیا)