هواپیمایی‌ که سقوط کرد چه بود؟

مجله مهر- عطیه همتی: دومین سقوط در6 سال. این، کارنامه هواپیمای ایران140 در سوانح هوایی ایران است. هواپیمایی که یکشنبه 19 مرداد ساعت 9:23 دقیقه از ترمینال 4 فرودگاه مهرآباد به مقصد طبس پرواز کرده و بعد از دقایقی حوالی فرودگاه مهرآباد سقوط کرد. این سانحه، منجر به کشه شدن 48 نفر شامل 8 کودک و زخمی شدن 3 نفر شد تا اتفاق دلخراش دیگری در آسمان ایران رقم بزند.

هواپیمایی‌ که سقوط کرد چه بود؟

این دومین بار است که خبر سقوط هواپیمای ایران 140 در رسانه ها منتشر می شود. پیش از این در بهمن 1387 هواپیمای مسافربری ایران 140 دیگری در حوالی فرودگاه شاهین شهر اصفهان سقوط کرد و تمامی پنج سرنشین هواپیما جان باختند. سرنشینان این هواپیما شامل یک استاد خلبان و ۴ خلبان در حال آموزش، در حال دیدن دوره آموزشی بودند که متاسفانه این سانحه رخ داد.

هرچند در دی‌ماه 1382 نیز یک هواپیمای دوموتوره آنتونوف 140 هم که ایران 140 از آن الگوبرداری شده بود، در حالی‌که از اوکراین عازم اصفهان بود تا به جشن اولین پرواز نمونه ایرانی‌اش برسد،در اصفهان سقوط کرد و باعث مرگ حدود 40 کارمند و مهندس اوکراینی شد تا مسافران این پرواز، هیچ‌گاه به این جشن نرسند.

ایران 140 اولین و تنها هواپیمای تولید داخل است که هنوز استفاده از آن در خطوط هواپیمایی جا نیفتاده است. اما هم اکنون شرکت های هواپیمایی ایران ایرتورز، هواپیمایی سفیران و هواپیمایی هسا از این نوع هواپیما استفاده می کنند.

ایران 140 ازکجا آمد؟

در سال 1996 شرکت هواپیماسازی «آنتونوف» در اوکراین با شرکت هواپیماسازی «هسا» در ایران قراردادی امضا کرد. به موجب این قرارداد، ایران مجوز تولید هواپیمای «آنتونوف 140» را با نام « ایران 140» در داخل کشور و در استان اصفهان کسب کرد و در سال 1387، تولید این هواپیما را با 12 فروند آغاز کرد.

ایران 140 حدود 50 نفر ظرفیت دارد و دو ملخی است. این هواپیما گونه ارتقا یافته هواپیمای آنتونوف140 اوکراینی است. از این هواپیما برای مسیرهای طولانی استفاده نمی شود. یکی از اهداف تولید این هواپیما، استفاده از آن برای گشت زنی دریایی بود. نسل جدید این هواپیما بعدها با نام « ایران 141» نیز ساخته شد.

اولین سقوط در اولین پرواز

«منوچهر منطقی» رئیس سازمان صنایع هوایی کشور آبان 1392 درباره هواپیماهای ایران 141 به خبرگزاری مهر گفته بود: « ایران ۱۴۱» در کلاس هواپیماهای مسافربری داخل شهری طراحی شده است از این رو این هواپیما پروازهای کمتر از یک ساعت را انجام می‌دهد.» منطقی همچنین از کاربردی شدن در خطوط هواپیمایی کشور خبرداده بود و گفته بود:«این هواپیما با استقبال های خوبی مواجه شده است.»

نکته ای که البته حالا توسط یک عضو کمیسیون عمران مجلس تکذیب شده است. «مهرداد لاهوتی» عضو کمیسیون عمرانی مجلس بعد از سانحه هوایی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفته: «اولین فروند از این هواپیما در اصفهان در پرواز آزمایشی سقوط کرده بود واعضای کمیسیون در جریان بازدید مراحل ساخت این هواپیما نگرانی خود را اعلام کرده بودند. برای سازمان هواپیمایی که اجازه پرواز به این هواپیما داد متاسفیم.»

استفاده نمی‌کنیم چون …

با این‌حال، ایران 140 در داخل کشور و شرکت‌های هواپیمایی هم مخالفانی داشته است. رئیس هواپیمایی هما پیش‌تر در دی ماه 92 صراحتا گفته بود که از این هواپیما در پروازهای این شرکت استفاده نخواهد کرد: «در کشور فقط یک نوع هواپیما تولید می شود که همان هواپیمای ایران 140 و به نظر من در جای خود قابل تحسین است.اگر این هواپیما به اندازه کافی در کشور تولید شود، عده ای مشغول کار خواهند شد و در صورتی که تولید خوبی داشته باشد مشتری به دنبال آن خواهد آمد، اما هواپیمای ایران 140 برای شرایط خاصی در نظر گرفته شده است. از نظر تعداد مسافر حدود 50 نفر ظرفیت دارد و توربوپراپ (ملخی) است و نمی توان از آن برای مسیرهای دور استفاده کرد. کوچک ترین هواپیمایی که الان در ناوگان هما استفاده می کنیم، هواپیمای فوکر است که ظرفیت مسافر آن به 105 نفر می رسد و تعداد آن در شبکه پروازی ما بسیار کم است.»

به‌هرحال پس از حدود 3 سال، یک سانحه هوایی دیگر نیز به لیست سوانح مرگبار هوایی ایران اضافه شد. سانحه‌ای که این‌بار با یک هواپیمای کوچک‌تر اتفاق افتاد و جان حدود 50 نفر از هم‌وطنانمان را گرفت.