لیمو از دیدگاه طب سنتی

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]لیمو ترش برای سردمزاجان و اعصاب و سرفه زیان آور است اما لیمو شیرین این عوارض را نداشته، بلکه باعث تمدد اعصاب و بهبود بیخوابی که در پاییز شایع است نیز می‌شود زیرا رطوبت مناسبی برای مغز تامین کرده واز سوء مزاج خشک مغزی جلوگیری می‌‌کند.[/box]

دارای انواع ترش، شیرین و میخوش است. پوست و دانه لیمو دارای مزاج گرم و خشک است، بافت خوراکی لیمو ترش دارای مزاج سرد و خشک بوده، اما مزاج نوع کاملا شیرین آن، گرم و تر است که گرمی آن بسیار کم بوده و لذا رطوبت آن غلبه دارد و چون رطوبت معمولا با سردی همراه می‌‌شود بنابراین اشکالی ندارد به آن سرد وتر گفته شود. برخی لیموشیرین‌‌ها دارای رگه تلخی در خود هستند که آن تلخی هم خاصیت دارد چرا که مزاج گرم دارد بنابراین لیموشیرین‌‌هایی که رگه تلخی دارند از نظر مزاج کمی متعادل ترندو افراد (مخصوصا سرد مزاجان) می‌‌توانند با خیال راحت از آنها استفاده کنند.

بنابر این مشاهده می‌‌شود همه مزاج‌‌ها در این میوه جمع هستند. بطورکلی مزاج مرکبات رو به سرد و تر است و فقط انواع بسیار شیرین مختصری گرمی دارند.از این رو انتظار ایجاد رطوبت در بدن داریم. پس در فصل پاییز که مزاج بدن به تبعیت از مزاج فصل، رو به خشکی میرود، مصرف لیمو شیرین برای اکثر افراد توصیه می‌‌شود. امروزه هم توسط پزشکان برای افراد دچار سرماخوردگی و عفونت‌‌های تنفسی ویروسی مصرف لیموشیرین بخاطر خواص زیاد آن توصیه می‌‌شود.

اگر لیمو به طور کامل یعنی به همراه پوست و دانه در دستگاه آبگیری انداخته شود، آب حاصله سردی کمتری نسبت به آب خالص بافت لیمو دارد لذا سردی و تری آن کمتر است. بسیاری از گلودردها یا گرفتگی‌‌های صدا و حلق و مشکلات امروزه که معمولا همراه با تورم و قرمزی و خارش ته حلق یا حنجره همراه هستند ودر فصل پاییز هم بیشتر رخ می‌‌دهند با مصرف لیمو از آنها پیشگیری شده و یا روند بهبودی را تسریع می‌‌بخشد. لیمو حالت التیام بخش برای حلق وحنجره و سلول‌‌های مخاطی ملتهب این نواحی دارد.

لیمو ترش برای سردمزاجان و اعصاب و سرفه زیان آور است اما لیمو شیرین این عوارض را نداشته، بلکه باعث تمدد اعصاب و بهبود بیخوابی که در پاییز شایع است نیز می‌شود زیرا رطوبت مناسبی برای مغز تامین کرده واز سوء مزاج خشک مغزی جلوگیری می‌‌کند. در نتیجه شخص خواب آرامتر و بهتر و نیز کنترل بیشتری روی اعصاب خواهد داشت. لیمو برای مشکلات ناشی از گرمی و خشکی مزاج و مخصوصا خشکی بسیار مفید است.برای سرفه‌‌های خشک که ممکن است ناشی از حساسیت یا درجاتی از آسم باشد و این مشکلات نیز در پاییز شایع‌تر است لیمو شیرین بسیار مفید است مخصوصا اگر همراه عسل و یا پودر نبات کمی شیرین شود که خود عسل نیز برای سرفه مفید است.

افراد می‌‌توانند پودر نبات یا عسل را در داخل آب لیمو حل نموده و یا لیمو را از وسط دونیم کرده مقداری پودر نبات را روی مغز میوه ریخته و دو نیمه را دوباره روی هم قرار دهند و چند دقیقه(۱۰-۵) در دمای اتاق بماند تا نبات حل شده و به داخل بافت میوه نفوذ کند که هم خودش خوردنی تر شده وهم خواص آن برای سیستم تنفسی و مغزی افزایش یابد. مرکبات با توجه به این که دارای رطوبت می‌‌باشند به رفع یبوست (شایع در پاییز) در افراد خشک مزاج نیز کمک می‌‌‌کنند.

لیموترش مزاج سرد و خشک دارد. اصولا طعم ترش همانگونه که قبلا گفته شده دارای مزاج سرد و خشک است بنابراین لیموترش در فصول گرم بهتر است مصرف شود. گرچه امروز به دلیل تنوع رژیم‌ها در فصول سرد هم استفاده می‌شود مخصوصا بعنوان چاشنی و مصلح در کنار غذاهای چرب و شیرین و عادت امروزه این است که در کنار کباب‌ها لیموترش یا نارنج گذاشته می‌شود اینها می‌توانند مضرات غذاهای چرب، شیرین و سنگین را کم کنند و هضم آنها را راحت کنند. بنابراین یکی از خواص مهم لیموترش ملطف و قاطع (قطع کننده و شکننده مولکول‌‌های بزرگ غذایی) بودن آن است (هضم ماده غذایی را سبک می‌کند یعنی اصطلاحا لطیف می‌کند).

بنابراین برای افرادی که مزاج‌های گرم و مرطوب دارند یا دچار غلظت خون هستند بهتر و مفید تر است چون در بدن ایشان مواد مانده درون بدن سخت شده‌اند و پیوندهای محکم در ساختار مولکولی خود برقرار کرده‌اند و براحتی هضم و از بدن دفع نمی‌شوند، لذا لیموترش باعث می‌شود این مواد تجزیه و تبدیل به اجزای سبک شود و اصطلاحا نضج (پختگی و رسیده شدن) یابند و بنابراین به مصرف بدن رسیده یا به آسانی دفع می‌‌شوند. پس لیمو ترش پاک کننده مجاری درون اعضای بدن نظیر کبد،‌ معده و روده بوده و آنها را از مواد زائد قدیمی و سفت شده پاکسازی می‌‌کند. می‌‌توان گفت مصرف این میوه برای گرم مزاجان واجب و ضروری است مخصوصاً در فصول گرم بهتر است هر روز از لیموترش استفاده کنند؛

ولی سردمزاجان باید احتیاط کنند مخصوصا در فصل پاییز که طبعش سرد است که اگر در مصرف لیموترش زیاده روی کنند گرفتار ضعف در سیستم عصبی، سرفه و یا گرفتگی عضلات نفخ و درد مفاصل می‌شوند. همانگونه که می‌دانیم در فصول پاییز بعضی مشکلات مثل درد مفصل و افسردگی زیاد می‌‌شود که با مصرف مواد ترش به آن دامن زده می‌شود. در گرم مزاجان برای جوش‌های صورت، التهابات گلو و حلق (چون سرماخوردگی هم ایجاد التهاب و سرخی در دهان و حلق و لوزه می‌‌کند) مصرف این خنکی‌جات، هم باعث پایین آمدن تب و هم باعث بهبود التهابات حلق و حنجره و لوزه‌‌ها خواهد شد.