این گیاه داروی 70 بیماری است!

اسپند گیاهی علفی با برگ‌های منقسم که تقسیمات آن باریک و دراز است. گل های آن درشت و سفید و متمایل به سبز و میوه کپسول کروی شکل بوده و واجد دانه‌های متعدد سیاه رنگ است. این گیاه دارویی در بسیاری از نواحی کشور می‌روید و دارای ترکیباتی چون هارمالین و هارمالول می‌باشد.

دانه این گیاه در خانه سوزانده می‌شود و دود غلیظ آن برای ضدعفونی هوا ، دور کننده حشرات، خوشبوکننده فضا و به باور برخی حتی خنثی کردن چشم‌زخم و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر تمام این موارد، در آسیا از دانه‌های اسپند به عنوان ضدانگل، کرم‌کش و کشنده آمیب استفاده می‌کنند. اسپند در سایر کشورها نیز طرفدار دارد؛ مردم یونان از اسپند به عنوان قاعده‌آور، کرم‌کش، مسکن و خواب‌آور استفاده می‌کنند.

ترکیبات شیمیایی دانه اسپند دارای الکالوئید‌هایی نظیر هارمارلین و هارمالول می‌باشد، هارمالین از نظر درمان دارای اثر نیرو دهنده سیستم مرکزی اعصاب و ماده‌ای بسیار سمی است. دانه‌های گیاه از لحاظ طبی اثرات دارویی قابل توجهی دارند. استفاده از دانه‌های گیاه اسپند که به شکل خوراکی مصرف می‌شود می‌توان به عنوان داروی خواب آور استفاده نمود.

معمولاً از گیاه اسپند بیشتر به عنوان خوشبوکننده هوا استفاده می‌شود و شکل خوراکی آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که مصرف ناصحیح آن باعث عوارضی چون تشنج، تهوع، سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می‌شود. سمی بودن این گیاه به اندازه‌ای است که حتی حیوانات هم با مصرف آن دچار مسمومیت می‌شوند و مواردی از مرگ و میر حیوانات نیز گزارش شده است.

از قدیم الایام به طور سنتی از دود دانه‌های اسپند برای در امان ماندن از بلایای طبیعی استفاده می‌شده است ولی بعدا مشخص شد که این دود از بین برنده میکروب‌های بیماری زا است. مورد دود اسفند برای رفع چشم زخم روایت خاصی وارد نشده است. از دیدگاه اسلام دود کردن اسفند، تأثیری در دفع بلا یا چشم زخم ندارد. این نوع کارها، جزو آداب و رسوم مردم است و ریشه اسلامی ندارد، البته درباره رویاندن اسفند و خواص آن روایاتی وارد شده؛ در حدیث است که پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: از اسفند درخت یا برگ یا میوه‌ای نمی‌روید، مگر آن که فرشته‌ای بر آن گماشته شده است تا آن را به آن که باید برساند، یا خشک شود، در ریشه و ساقه‌اش شفا است، در دانه آن داروی 72 بیماری.