استان کردستان یکی از استان های کردنشین در غرب ایران است، اکثریت ساکنان این استان، کرد زبان هستند که به لهجه های مختلف تکلم می کنند. درباره زبان کردی مردم شناسان بر این رأی هستند که زبان کردی یکی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است.
جشن ها
جشنها و آیینهایی که در میان کردان مرسوم است، در برگیرنده جشنهای مذهبی، قومی و باستانی است که ریشه در باورهای کهن مردم دارد و اغلب تاریخی و پارهای اسطورهای است.
میرنوروزی و مراسم کوسه گردی
میرنوروزی و مراسم کوسه گردی از جمله بازیها و نمایشهایی بود که تا دو دهه پیش به عنوان مقدمه نوروز در استان کردستان برگزار میشد مراسم کوسه گردی توسط دو نفر به اجرا در میآمد. یکی را کوسه و دیگری را زن کوسه مینامیدند .
مراسم میرمیرین یا امیربهادری
یکی دیگر از مراسم که از دیرباز در میان کردها رواج داشت و هر سال به مناسبت فرا رسیدن نوروز با تشریفات و شکوه خاصی برگزار میشد، «میرمیرین» یا «امیربهادری» است.
مراسم سمنو پزان (روستای قلعه-قروه)
این مراسم معمولا در 15 روز انجام می گیرد. اهالی معتقدند که سمنو مهریه ی فاطمه زهرا (س) است. به گفته اهالی این مراسم که در واقع مراسمی زنانه است، نوعی عروسی و پایکوبی به شمار می رود. زنان دور سمنو جمع می شوند هلهله می کنند و می رقصند. اما در حال حاظر این مراسم بیشتر تبدیل به مراسم دعا و روضه شده است.
مراسم پیر شالیار
پیر روحانی از مغان زرتشت به نام پیر شالیار نزد مردم اورامان بسیار محترم است و کتابش را به بیگانگان نشان نمیدهند و کلماتش به جای ضربالمثل به کار میرود. جشن بزرگ مردم اورامان در بهمنماه که سال روز ازدواج اوست برگزار میشود. این مراسم هر سال در بهمنماه، در آغاز چله کوچک، در سه مرحله و طی سه هفته انجام میشود.
بازی های محلی
کلاوریزان
فردی کلاهی را پر از سنگریزه می نمود وآن را وارونه روی یک سطح قرار می داد سپس می بایست کلاه را طوری از زمین بردارد که سنگریزه ای برجای نماند اما اگر موفق نمی شد می بایست سنگریزه های باقیمانده در روی زمین را تک تک طوری بردارد که بقیه سنگریزه ها موجود در سطح تکان نخورند در غیر این صورت بازنده اعلام می گردید.
هر کس در این بازی موفق می شد که یا کلاه را پر از سنگریزه برگرداند یا اینکه سنگریزه ها را تک تک بردارد به طوری که بقیه ی آنها تکان نخورد برنده اعلام می شد در این بازی دقت زیادی لازم بود و کسی که نمی توانست اعصاب آرامی داشته باشد موفق نمی گردید.
هیله مارانی
(تخم مرغ شکستن) این بازی که به صورت برد و باخت انجام می گرفت به این صورت بود که در هر مرحله دو نفر با هم روبرو می شدند؛ هر کدام از طرفین تخم مرغی را محکم در دستش نگه می داشت به طوری که یک سر تخم مرغ به طرف بالا باشد و دیده شود سپس فرد دیگری تخم مرغ خود را از طرف سر آن به تخم مرغ طرف مقابل می زد اگر تخم مرغ یکی از آنها ترک بر می داشت این بار دو سر دیگر تخم مرغ را به هم می زدند اگر این بار نیز همان تخم مرغ ترک بر می داشت صاحب این تخم مرغ بازنده محسوب می شد و می بایست تخم مرغ خود را به طرف مقابل بدهد و اگر هر دو ترک برمی داشتند آن طرفی بازنده محسوب می شد که تخم مرغش بیشتر شکسته باشد. به این طریق یک فرد ممکن بود در روز چند تخم مرغ را صاحب شود.
خوراک
دوخوا (آش دوغ)، دوینه (ترخینه)، شله گنیه، شوروا، شل کینه، گرماو، رشته رون، یک آبه، پرشتین (آش کردی)، شلغم باغی یا شلغم ترش، کلانه، بریان یا کباب کردی.
پوشاک
پوشاک مردان و زنان کرد شامل تنپوش، سرپوش و پایافزار است. ساخت و کاربرد هریک از این اجزا بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشنها با یکدیگر تفاوت دارد. هرچند پوشاک نواحی مختلف کردستان مانند اورامان، سقز، بانه، گروس، سنندج، مریوان و … متفاوت است اما از نظر پوشش کامل بدن، همه با هم یکسان هستند.
پوشاک مردان
چوخه
نیمتنهای پنبهای یا پشمی است که در ناحیه سقز، بانه و مریوان به آن «کوا» میگویند و درسنندج آن را «چوخه» مینامند.
پانتول
شلواری گشاد با دمپای تنگ است که «رانک» نیز نامیده میشود.
ملکی
نیم تنهای بدون یقه است که از پایین نیمتنه تا بالا به وسیله دکمه بسته میشود.
شال
که به آن «پشتون» و «پشتینه» نیز میگویند، پارچهای است تقریباً به طول 3 تا 10 متر که بر روی لباس در ناحیه کمر بسته میشود.
دستار
یا «کلاغه» که به آن «دشلمه»، «مندلی»، «رشتی»، و «سروین» (سربند) نیز می گویند و مردان به جای کلاه از آن استفاده میکنند.
فرنجی
یا «فرهجی» که ویژه مردان ناحیه اورامانات است و از نمد ساخته و آماده میشود.
کله بال
نوعی از نمد پوششی است که چوپانان در مناطق چرای گله در صحرا استفاده میکنند.
پوشاک زنان
جافی
شلواری همانند شلوار مردان است. این شلوار را زنان کرد، به ویژه زنان روستایی، هنگام کار میپوشند. در سایر مواقع، زنان شلوار گشاد از جنس حریر به پا میکنند.
کلنجه
نیمتنهای است که روی پیراهن بلند میپوشند و در اورامان آن را «سوخمه» مینامند و از پارچه زری یا مخمل دوخته میشود.
شال
از پارچهای زیبا بر روی لباس در ناحیه کمر بسته میشود.
کلاو
یا کلاه که از جنس مقوا و به شکل استوانهای کوتاه است که آن را با پولکهایی رنگین به صورت بسیار زیبایی تزیین میکنند
کلکه
روسری یا دستاری است که به جای کلاه مورد استفاده زنان قرار میگیرد کلکه دارای رشته بلندی از ابریشم سیاه و سفید با ملیلهدوزی است.
سلام مرسی از سایت خوبتون من قراره عروس کرد ها بشم از اداب رسومشون بیشتر بگید اگه واسم بفرستید ممنون میشم ولی واقعا هرچی از انسانیتشون بگم کم گفتم مرسی .
بچه ها ممنون که این همه لطف دارید درود بر همه ی شماها و گروه میهن فال
درود…..!:-)
سایتتون خیلی عالیه آقا محمد………..
کردها واقعا خوب هستند
اینجا جا داره از من یاد بشه
بله با یادی از مهندس نگار که همه ی این ویژگی هارو داره همچنین تقریبا به کامپیوتر مسلطه!!!!!همه باهم بگین درود بر او.اونایی که اون ته سایت نشستن همه همه باهم:درود براو درود براو.
بعله….شما یکی از اون ادمای خوبه روزمینی عقشم…..
bache ha bebakhshid age kamenta tekrari shod akhe man zud tar az ehsan gozashte budam !!!!!!!!!!!!!!!!!goftam shaiad hazf shode dobare neveshtam………………..MAZERAT MIKHAM
korda kheili ensanhaye khubi hasan ma chan ta rafigh kord darim chandaram be arusi hashun raftim kheili bahal bud kheili khosh gozasht…………..vaghan az ashnaiy ba una kheili khosh halam
خیلی مهربونن خیلی هم دست ودلباز…..دوسشون دارم……رقصشونم خیلی دوس دارم…..
کردها انسانهای شریفی هستن من باهاشون برخورد داشتم بارزترین ویژگیهاشون مهمان نوازیشونه و به شدت از دروغ نفرت دارن
kheili mardome khubi hasan adabe shunnam kheili khube…..ma chan ta rafigh kord darim do se baram raftim be arusi hashun kheili khosh gozasht………….RASTI HAPPY BIRTH DAY SETARE
دستان خوش به چاکی له خوتانه ترجمه:مرسی خوبی از خودتونه