گه گاه، از گوشه و کنار، از زبان برخی از افراد سطحی نگر در رابطه با برپایی مراسمات عزاداری سیدالشهداء می شنویم: “که وجود چنین محافلی بعد از حدود 1400 سال چه سودی و چه نتیجه ایی دارد؟ و چه لزومی بر صرف این همه وقت و هزینه، برای کشوری که در حال توسعه و پیشرفت است، وجود دارد؟
برای پاسخ به این سوال نگاهی به قرآن کریم کرده و دو نکته در این رابطه بیان می نماییم:
الف: سکوت ممنوع
منطق قرآن کریم بر مبارزه با ظلم و ستم از هر جا و هر کسی می باشد؛ از این روست که خداوند به بندگان خود با اجازه دادن بر افشاگری علیه ظلم و ستم، علاوه بر اینکه می خواهد آه هیچ مظلومی در سینه خود حبس نگردد، به دنبال این است، تا همگان از مظلومیت او آگاه شده و برای این منظور، به مقابله ی با ظلم و یاری مظلوم به پا خیزند.
« لاَّ یُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ وَکَانَ اللّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا [نساء/ 148] خداوند بدگویى بلند و آشکار (مانند غیبت، بهتان، نکوهش، سعایت و نفرین) را دوست ندارد (کراهت تشریعى شدید یا خفیف دارد) جز براى کسى که بر او ستم رفته باشد، و خداوند همواره شنوا و داناست.»
با توجه به آیه شریفه، در جریان کربلا علاوه بر اینکه بر امام معصوم این ظلم و ستم روا شد، از طرفی هم بر ما شیعیان بواسطه ی از دست دادن امام و رهبر و پیشوای خود، ظلمی عظیم واقع شد، چرا که در اصل بواسطه ی این عمل وحشیانه توسط دشمنان اسلام و قرآن، ما شیعیان پدر معنوی خود را در آن عصر از دست دادیم.
حال اگر اندکی در عزاداری های بعد از عاشورا تأمل نماییم، خواهیم دید که وجود چنین عزاداری ها و به عبارت دیگر ، وجود چنین افشاگری ها علیه ظلم و جنایتی که نسبت به نوه رسول خدا صلوات الله علیه روا شد؛ علاوه بر اینکه باعث شد که چهره ی واقعی دشمنان اسلام مشخص شود؛ از طرف دیگر منشأ بسیاری از حرکت های انقلابی و خود جوش، علیه ظلم و ستم در جای جای عالم قرار گرفت.
حال آیه به ما این چنین امر می نماید: که مظلوم نباید در مقابل ظلم ظالم ساکت بنشیند؛ بلکه باید برای مقابله با آن به پا خیزد.
2: تعظیم شعائر الهی
« وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ [حج/32] و هر کس شعائر خدا را (علامتهاى حجّ او و هر علامت دینى را) بزرگ شمارد بىتردید (تعظیم شعائر الهى) نشأت یافته از تقواى دلهاست .»
برای توضیح این مورد لازم است دو واژه ی زیر تعریف شود:
شعائر الهی
“شعائر” جمع “شعره ” به معنى علامت و نشانه است ، بنابراین “شعائر الله ” به معنى “نشانه هاى پروردگار” است؛ که شامل سر فصل هاى آئین الهى و برنامه هاى کلى و آنچه در نخستین برخورد با این آئین چشمگیر است؛ می باشد.
تعظیم و بزرگداشت
حقیقت تعظیم آن است که مقام و موقعیت این شعائر را در افکار و اذهان و ظاهر و باطن بالا ببرند و آنچه درخور احترام و عظمت آنها است به جاى آورند. که در واقع هر عملی چه کوچک، چون حضور اندک در مراسمات و چه بزرگ، چون سرلوحه قرار دادن این مکتب و پیمودن آن، مصداقی از تعظیم به شمار می‌رود.
حال از آنجا که عزاداری بر سیدالشهداء در واقع بر پایی نهضت و راه و مسلک اسلامی است؛ و همچنین وجود چنین مجالسی موجب یاد خدا و راه دین و قرآن کریم است، این قبیل عزاداری ها مصداقی بارز از تعظیم شعائر الهی بشمار می رود که با توجه به انتهای آیه، تعظیم شعائر الهی نیز نشان دهنده بخشی از تقوای قلوب مومنین است.
امیدست با شرکت در چنین مجالسی و بهره بردن هر چه بیشتر از آن، ما نیز نقشی در تکریم و تعظیم این آیین الهی داشته باشیم.
منبع:
تفسیر نمونه