قهوه یکی از محبوب ترین نوشیدنی های جهان است. نوشیدنی صبحگاهی (یا برای برخی، نوشیدنی بعدازظهر) بیشتر به دلیل محتوای بالای کافئین خود شناخته شده است و حتی خسته ترین چشم ها را به خود خیره می کند.
با توجه به محبوبیت قهوه، مطالعات متعددی اثرات آن را بر سلامتی شما، چه فوری و چه در دراز مدت، بررسی کرده اند.
همانطور که مشخص است، مصرف متوسط قهوه با فواید سلامتی، از جمله کاهش خطر ابتلا به پیش دیابت و بیماری کبد مرتبط است.
محققان همچنین به بررسی تأثیر کافئین بر مغز شما پرداختهاند – و یافتههای تاکنون در مورد سلامت شناختی شما بسیار امیدوارکننده به نظر میرسند. همچنین با توجه به میزان استفاده از دانه قهوه برای طرز تهیه قهوه فوری با اب جوش می تواند در درصد کافئین تاثیر گذار باشد.
مواد فعال در قهوه
قهوه حاوی صدها ترکیب فعال زیستی است که به مزایای سلامتی بالقوه قدرتمند آن کمک می کند.

بسیاری از این ترکیبات آنتی اکسیدانی هستند که با آسیب ناشی از رادیکال های آزاد مضر در سلول های شما مبارزه می کنند.
در اینجا مهمترین مواد فعال قهوه آورده شده است:
ماده اصلی فعال قهوه، کافئین است که سیستم عصبی مرکزی را تحریک می کند.
اسیدهای کلروژنیک این آنتی اکسیدان های پلی فنل ممکن است برای برخی از مسیرهای بیولوژیکی مانند متابولیسم قند خون و فشار خون بالا مفید باشند.
کافستول و کاهوول این ترکیبات موجود در روغن طبیعی قهوه به مقدار زیاد در قهوه بدون فیلتر یافت می شوند.
مثلثی این ترکیب آلکالوئیدی در حرارت بالا ناپایدار است و در حین برشته کردن، اسید نیکوتینیک که به نام نیاسین (ویتامین B3) نیز شناخته می شود، تشکیل می دهد.
با این حال، مقدار این مواد در یک فنجان قهوه ممکن است متفاوت باشد. دانه های مرغوبی در بیشتر فروشگاه های اینترنتی و سنتی در ایران وجود دارد که یکی از بهترین مراکز خرید و فروش قهوه می توانیم به اسپرسو میکر اشاره کنیم.
قهوه چگونه بر مغز تأثیر می گذارد؟
کافئین به روش های مختلفی بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) تأثیر می گذارد.
اعتقاد بر این است که این اثرات عمدتاً از نحوه تعامل کافئین با گیرنده های آدنوزین ناشی می شود.

آدنوزین یک انتقال دهنده عصبی در مغز شما است که خواب را تقویت می کند.
نورون ها در مغز شما گیرنده های خاصی دارند که آدنوزین می تواند به آنها بچسبد. هنگامی که به آن گیرندهها متصل میشود، تمایل نورونها به آتش را مهار میکند. این امر فعالیت عصبی را کند می کند.
آدنوزین به طور معمول در طول روز انباشته می شود و در نهایت زمانی که زمان خواب است باعث خواب آلودگی شما می شود.
کافئین و آدنوزین ساختار مولکولی مشابهی دارند. بنابراین وقتی کافئین در مغز وجود دارد، با آدنوزین برای اتصال به گیرنده های مشابه رقابت می کند.
با این حال، کافئین مانند آدنوزین باعث کاهش شلیک نورونهای شما نمیشود. در عوض، از کند شدن آدنوزین از فعالیت عصبی جلوگیری می کند.
کافئین باعث تحریک CNS می شود و به شما احساس هوشیاری می دهد.
چگونه کافئین می تواند عملکرد مغز را تقویت کند.
کافئین می تواند منجر به افزایش آنتروپی مغز در حالت استراحت شود.
آنتروپی مغز برای عملکرد مغز حیاتی است و سطوح بالای آن به توانایی های بالای پردازش اشاره دارد. افزایش آنتروپی مغز در حالت استراحت نشان دهنده ظرفیت بالاتر پردازش اطلاعات است.
کافئین همچنین با ترویج آزادسازی سایر انتقال دهنده های عصبی، از جمله نورآدرنالین، دوپامین و سروتونین، CNS را تحریک می کند.
کافئین ممکن است جنبه های مختلف عملکرد مغز را بهبود بخشد، از جمله منبع مورد اعتماد:
- حالت
- زمان پاسخ
- هوشیاری
- توجه
- یادگیری
- عملکرد ذهنی عمومی
گفته می شود، ممکن است به مرور زمان نسبت به کافئین تحمل کنید. این بدان معناست که برای دریافت همان اثرات باید نسبت به قبل قهوه بیشتری مصرف کنید.

با این حال، به خاطر داشته باشید که بیشتر همیشه بهتر نیست.
در واقع، سازمان غذا و دارو (FDA) اعلام کرده است که بزرگسالان سالم فقط باید روزانه حدود 4 یا 5 فنجان (400 میلی گرم) مصرف کنند تا از عوارض جانبی بالقوه خطرناک یا نامطلوب جلوگیری کنند.
و اگر در حال تلاش برای باردار شدن هستید یا باردار هستید، در دوران شیردهی، به کافئین حساس هستید، دارو مصرف می کنید یا با یک بیماری زمینه ای زندگی می کنید، ممکن است بخواهید با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.
با هم می توانید تصمیم بگیرید که چه مقدار کافئین برای شما مناسب است.
کافئین و حافظه
قهوه و کافئین نیز ممکن است بر حافظه شما تأثیر بگذارد، اما تحقیقات در این مورد متفاوت است و مطالعات بیشتری مورد نیاز است. اسپرسو میکر چند نوع دانه قهوه با کافئین بسیار پایین در وب سایت خود قرار داده است. برای خرید قهوه کم کافئین می توانید ثبت سفارش خود را انجام بدهید.
برخی از مطالعات نشان می دهد که کافئین ممکن است تأثیر مثبت قابل توجهی بر حافظه کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشد.
مطالعات دیگر هیچ تأثیری بر حافظه گزارش نمیکنند یا حتی دریافتهاند که کافئین عملکرد در وظایف حافظه را مختل میکند.
در یک مطالعه، زمانی که شرکت کنندگان پس از مطالعه مجموعه ای از تصاویر، یک قرص کافئین مصرف کردند، توانایی آنها در تشخیص تصاویر 24 ساعت بعد تقویت شد.
همچنین به نظر میرسد که کافئین در مقایسه با گروه دارونما، این خاطرات را در برابر فراموشی مقاومتر میکند.
قهوه و خستگی
دلیل اصلی نوشیدن قهوه این است که بیشتر احساس انرژی و بیداری کنند، بنابراین جای تعجب نیست که تحقیقات نشان داده است کافئین ممکن است احساس خستگی را سرکوب کند.
با این حال، افزایش انرژی فقط برای مدت معینی قبل از شروع از بین رفتن دوام دارد. سپس ممکن است احساس کنید که به یک فنجان دیگر نیاز دارید.
فقط مطمئن شوید که مقادیر زیادی کافئین را در اواخر بعد از ظهر یا عصر مصرف نکنید، زیرا ممکن است خواب شما را در شب مختل کند.
اگر نوشیدن قهوه کیفیت خواب شما را کاهش دهد، احتمالاً اثر معکوس خواهد داشت – به جای کاهش خستگی، ممکن است باعث از دست دادن خواب و اختلال در عملکرد کلی مغز شما شود.
قهوه ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد.
بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل در سراسر جهان است. معمولاً به آرامی شروع می شود اما با گذشت زمان شدیدتر می شود.
آلزایمر باعث از دست دادن حافظه و همچنین مشکلاتی در تفکر و رفتار می شود. در حال حاضر هیچ درمان شناخته شده ای وجود ندارد.
جالب توجه است، عوامل مرتبط با رژیم غذایی ممکن است بر خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل تأثیر بگذارد.
مطالعات مشاهده ای مصرف منظم و متوسط قهوه را با خطر ابتلا به آلزایمر تا 65 درصد کاهش می دهد.
با این حال، اثرات محافظتی قهوه و کافئین توسط کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده تأیید نشده است.
قهوه و بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک اختلال مزمن CNS است.
مشخصه آن مرگ سلولهای عصبی در مغز است که دوپامین ترشح میکنند و برای حرکت ماهیچهها مهم هستند.
پارکینسون عمدتاً بر حرکت تأثیر می گذارد و اغلب شامل لرزش می شود. هیچ درمان شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد، که پیشگیری را از اهمیت ویژه ای می بخشد.
جالب توجه است، مطالعات نشان می دهد که قهوه ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون کمک کند.

یک مطالعه مروری بزرگ، خطر ابتلا به پارکینسون را در افرادی که 3 فنجان قهوه در روز مینوشیدند، 29 درصد کمتر گزارش کرد. به نظر نمی رسد مصرف 5 فنجان فواید زیادی داشته باشد، که نشان می دهد لزوماً بیشتر بهتر نیست.
به نظر می رسد کافئین موجود در قهوه ماده فعال مسئول این اثرات محافظتی باشد.
با این حال، باید توجه داشت که اگرچه شواهد قابل توجهی هستند، اما 100٪ قطعی نیستند.
وقتی قهوه در حد متعادل مصرف شود، می تواند برای مغز شما بسیار مفید باشد.
در کوتاه مدت، ممکن است خلق و خوی، هوشیاری، یادگیری و زمان واکنش را بهبود بخشد. استفاده طولانی مدت ممکن است در برابر بیماری های مغزی مانند آلزایمر و پارکینسون محافظت کند.
اگرچه بسیاری از این مطالعات مشاهده ای هستند – به این معنی که نمی توانند علت و معلول را اثبات کنند – آنها قویاً نشان می دهند که قهوه برای مغز شما مفید است.
با این حال، اعتدال کلیدی است. وقتی کافئین بیش از حد مصرف شود، می تواند باعث اضطراب، بی قراری، تپش قلب و مشکلات خواب شود.
برخی از افراد به کافئین حساس هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند تعداد زیادی فنجان در روز بدون هیچ گونه عوارض جانبی بنوشند.
با این حال، برخی از افراد قطعاً باید مصرف کافئین خود را محدود کنند، از جمله کودکان، نوجوانان و افراد باردار.
منبع: healthline-pt