اعتراض مذهبی ها، به “فاصله ها”

سریال فاصله ها، این روزها و شب ها، خیلی ها را پای تلویزیون میخکوب کرده تا ببینند بالاخره تکلیف محسن کریمی چه می شود و دانیال حکیمی در نقش محسن، چگونه می تواند با فرزندان خودش و وضعیتی که در آن گیر کرده، کنار بیاید. اما از طرف دیگر، کم کم اعتراض ها هم به نوع شخصیت پردازی های این سریال شروع شده. از آن جایی که این مجموعه شبانگاهی شبکه سوم سیما، به موضوع حساسی پرداخته، این اعتراض ها قابل پیش بینی هم بود.

استارت این اعتراض ها را روزنامه جمهوری اسلامی زده است. این روزنامه، در یکی از مهمترین ستون های خودش، که معمولا به اخبار پشت پرده و … اختصاص دارد، به اعتراض خانواده های مذهبی اشاره کرده است. موضوع چیست؟ ظاهرا گروهی از خانواده های مذهبی، که شخصیت محسن کریمی و اطرافیانش نزدیکی زیادی به آن ها و موقعیت اجتماعی و فرهنگی شان دارد، تضادهای آشکاری که در این مجموعه وجود دارد را مورد انتقاد قرار داده اند. مثال آن ها هم، نهی کردن های پدر خانواده از “معاشرت حرام با دختران نامحرم” است، آن هم در حالی که “خود او، با یک زن نامحرم به کافی شاپ و پارک می رود و هر طور که می خواهد، رفتار می کند!”

البته این روزنامه در صفحه فرهنگ و هنر خودش هم، اشاره ای به این موضوع کرده و در قالبی نقدی محتوایی، این دغدغه اش را مطرح کرده است، جایی که می نویسد “داستان این سریال در خانواده دو برادر و یک خواهر اتفاق می‌ افتد. خانواده برادرها در تضاد کامل با یکدیگر هستند، یکی خانواده ‌ای کاملاً از هم گسسته و دیگر خانواده ‌ای به هم پیوسته و استوار بر مبانی دینی.” و در جایی دیگر که به قلم نویسنده این نقد اشاره می کند که ” اگر خوشبینانه نگاه ‌کنیم، به نظر می‌ رسد این سریال قصد دارد دو نوع متفاوت ارتباط برقرار کردن با جنس مخالف را نشان دهد که یکی به صورت مخفیانه و
این روزنامه، در یکی از مهمترین ستون های خودش، که معمولا به اخبار پشت پرده و … اختصاص دارد، به اعتراض خانواده های مذهبی اشاره کرده است. موضوع چیست؟ ظاهرا گروهی از خانواده های مذهبی، که شخصیت محسن کریمی و اطرافیانش نزدیکی زیادی به آن ها و موقعیت اجتماعی و فرهنگی شان دارد، تضادهای آشکاری که در این مجموعه وجود دارد را مورد انتقاد قرار داده اند. مثال آن ها هم، نهی کردن های پدر خانواده از “معاشرت حرام با دختران نامحرم” است، آن هم در حالی که “خود او، با یک زن نامحرم به کافی شاپ و پارک می رود و هر طور که می خواهد، رفتار می کند!”
به منظور دوستی انجام می ‌شود و دیگری به صورت آشکار و با آگاهی خانواده و در قالب خواستگاری، کارگردان هم در نهایت قصد دارد اولی را رد و دومی را تأیید کند. اینکه کدام یک از این دو نوع رابطه درست و کدام غلط، موضوعی است که اگر کارگردان نتواند آن را به خوبی مدیریت کند، در نهایت مخاطب را دچار سردرگمی خواهد کرد که تا اینجا چنین نابهنجاری در آن کاملا مشهود است.” و این نکته را هم گوشزد می کند که برای جمع و جور کردن چنین سریالی و رسیدن به غرض اصلی کارگردان و نویسنده، باید بیشتر از یکی، دو قسمت وقت گذاشت و به چیزی بیش از یک سرهم بندی “هندی وار” تکیه کرد.
البته روزنامه جمهوری اسلامی، به نوع ارتباط های جنس مخالفی که در این سریال تصویر می شود، هم اشاره می کند و آن را مورد نقد قرار می دهد. ضمن این که سخت گیری های نسبت داده شده به خانواده های مذهبی را هم مذمت می کند، “نکته دیگر در این سریال، سخت‌ گیری هایی است که به افراد مذهبی نسبت داده می‌ شود. این افراد را در این مجموعه، انسان ‌هایی لجوج، سخت‌گیر، بدخلق و دگم می ‌بینیم.
اصرار محسن به پسرش که تازه تکلیف شده برای اقامه نماز جماعت بدون در نظر گرفتن امکان سرخوردگی او، اصرار بیش از اندازه خواهر محسن برای ازدواج مجدد برادرش، تذکرات پی درپی نیما به سعید در زمینه اعتقادات یا حتی رفتار شخصی او، از جمله مواردی است که گاه بعضی افراد مذهبی را در چشم مخاطب، افرادی بی‌منطق و خودبین معرفی می‌ کند.”
شاید این، اولین و تنها اعتراضی نباشد که به این مجموعه شبانگاهی وارد می شود. به هر حال باید منتظر نقدهای دیگری هم باشیم؛ نقدهایی که گوشواره همه بحث هایشان، انتظارات از صدا و سیما است. بیشترین مشتریان این مجموعه ها، خانواده ها هستند. پرداختن به برخی از مسائل اجتماعی فیمابین اعضای خانواده – آن هم به این شکل عریان و تند و تیز-، از نظر تاثیر اجتماعی، مشکلات خاص خودش را ایجاد خواهد کرد. امیدواریم که چنین اتفاقی نیفتد؛ اما این جور نصفه و نیمه ماندن ها، در صدا و سیما مسبوق به سابقه است. نمی توان با توجیه بیان واقعیت، تاثیر اجتماعی منفی گذاشت. همه این سریال ها، ساخته می شوند تا تاثیری مثبت بگذارند؛ بدیهی است که در این میان، نباید نقض غرضی صورت گیرد، آن هم غرضی که توسط خود سازندگان و متولیان سیما بیان شده و می شود.

گردآوری و تنظیم: موسوی علوی.
منبع تبیان:گروه هنر تبیان.