مدیتیشن یکى از درمانهاى پیشرفته امروزى بشمار مى رود که مى تواند بطور وسیعى تحت عنوان “طب فکرى بدنی” طبقه بندى گردد .
بسیارى از پزشکان مدیتیشن را به عنوان یک روش درمانى جهت پایین آورندن فشار خون و تنفس بهتر مبتلایان به آسم و آرامش بیشتر در اضطراب هاى روزانه توصیه مى کنند . در بعضى موارد مدیتیشن به منظور یک روش درمانى مکمل در کنار سایر درمانها به بیمار توصیه مى شود.
استفاده از مدیتیشن براى درمان چیز جدیدى نیست. بهبودى بوسیله این روش از دیر باز در فرهنگهاى قدیم و در سراسر جهان وجود داشته و در ادیان مختلف به آن اشاره شده است. در حقیقت بطور عملى بسیارى از گروههاى مذهبى مدیتیشن را در صورتهاى مختلفى به اجرا در مى آورند و ارزش آن در کاهش درد و افزایش بهبودى سلامت انسان از سالیان گذشته امرى کاملاً اثبات شده مى باشد .
امروزه از اضطراب بعنوان شایعترین اختلال روانپزشکى نام برده مى شود و براى بر طرف کردن آن و استرس هایش ، از تکنیکها و روشهاى مختلف داروئى و غیر داروئى استفاده مى نمایند .
یکى از این روشهاى درمانى مفید و رایج براى مشکل اضطراب ، مدیتیشن است . بطور کلى مراقبه منظم و مداوم حتى اگر تنها چند دقیقه در هر روز انجام شود ، از نظر کاهش تنش ، چهار نتیجه اساسى و حیاتى در پى دارد :
• فرایند توجه کردن را بهبودى مى بخشد .
• مهار انسان را در پردازش افکار خود افزایش مى دهد .
• توانایى کنترل هیجانات افزایش مى یابد .
• به تنش زدایى بدن کمک مى کند .
مدیتیشن تنها آنچه که یوگاکارها با نشستن در “دامنه کوههاى هیمالیا” انجام مى دهند، نیست. بلکه یک روش انعطاف پذیر مقابله با استرس ، اضطراب و بسیارى از وضعیت هاى خاص پزشکى است که هر روزه بطور روز افزون ” صلح و آرامش داخلی” مارا به هم مى زنند .
امروزه به طور نمونه “شرکت هواپیمایى بین المللى پیتزبورگ Pittsburg ” یک اتاق بزرگ مدیتیشن با محیطى کاملاً آرام، مبلمان راحت و تزئین شده با نقاشیهاى ابر و طبیعت ، فراهم کرده است تا اشخاص و مسافران بتوانند به نحو احسن از این فرودگاه شلوغ به جایى کاملاً امن و بدور از ازدحام و شلوغى و هیاهو پناه ببرند .
یک فیلسوف چینى به نام “Tzu – Chuang ” مبدع روشى از مدیتیشن است که در آن چینى ها کاملاً آرام مى نشینند و هیچ حرکتى انجام نمى دهند و در واقع، از طریق فکر نکردن به افکار ناراحت کننده و آزار آور، براى خود یک ” ناشتایى فکری” ایجاد مى کنند . این “ناشتایى فکری” که در مدیتیشن رخ مى دهد مغز و روح را کاملاً تصفیه کرده و همانند ناشتایى بدنى “گرسنگی” عمل مى کند. ناشتایى بدنى و ناشتایى فکرى هر دو کاملاً طبیعى بوده و در واقع یک روش جوان سازى بافت هاى بدن مى باشند که بوسیله خالى کردن بدن و روح از تمام سیگنالهاى ورودى عذاب آور براى مدت چند دقیقه یا چند روز اتفاق مى افتد .
“تائویست ها Taoists ” عقیده دارند که بوسیله همین ناشتایى فکرى و بدنى مى توانیم به آرامش کامل برسیم .
یکى از مذاهب دیگر که در این روشها تاکید دارد “بودیسم” است که در مناطق وسیعى از آسیاى مرکزى و شرقى پیروان بسیارى دارد .
در بودیسم تمرین مدیتیشن اساساً امرى واجب در بوجود آوردن تعقل و مهربانى و شفقت در شخص بوده و براى فهمیدن و درک حقیقت ضرورى است .
با وجود تأثیرات عمیق مدیتیشن و تاریخچه استفاده از این روش درمانى ، فقط در سى سال گذشته است که مطالعات علمى در زمینه اثرات کلینیکى مدیتیشن در زندگى انسان امروزى انجام شده است .
در سال ١٩۶٠ و دهه بعد از آن گزارشات زیادى مى رسید که حاکى از اثرات یوگا و مدیتیشن در هندیهایى بود که مى توانستند بطور خارق العاده اى سطوح هوشیارى و کنترل سیستمهاى غیر ارادى بدن خود را تحت کنترل در آورند .
این گزارشات که صحت آنها مورد تایید دانشمندان بود ، دانشمندان علوم بهداشتى را که در آنزمان از عوارض دارویى بسیارى از داروها ناامید شده بودند، امیدوار ساخت که مدیتیشن یک راه حل با ارزش و ایمن براى کاهش استرس بوده و استفاده از آن بسیار لذت بخش است .
دکتر پاتریشیا نوریس از کلینیک Menihger در آمریکا در گزارشى عنوان کرد که افراد تحت مطالعه وى که مدیتیشن را اجرا مى کردند ، ایمنى بدنشان در مقابل ایدز و سرطان افزایش پیدا کرده است .
همچنین وى این روشها را براى افراد معتاد به مواد مخدر و الکل آزمود و دریافت کرد که مدیتیشن یکى از بهترین روشهایى است که اعتماد به نفس این افراد را در مقابل ترک مواد مخدر و الکل یارى مى کند .
در تحقیق دیگرى در ١٩٩٠ پزشکان و فیزیولوژیست هاى دانشگاه استانفورد این روشها را روى شش هزار داوطلب اجرا کردند و تقریباً نزدیک به همه آنان اذعان داشتند که روشهاى مدیتیشن بسیار سودمند مى باشند .
“دکتر هربرت بنسن Herbert Benson ” متخصص قلب در دانشکده پزشکى هاروارد از مدیتیشن به عنوان یک پاسخ آرامش دهنده نام مى برد. او کشف کرده است که مراحل مدیتیشن با تاثیرات سیستم عصب سمپاتیک (همان سیستمى که شخص را وادار به فرار یا جنگ و گریز مى کند ) مستقیماً در تضاد و تاثیرات متقابل مى باشد .
در حالیکه سیستم عصب سمپاتیک مردمک را گشاد مى کند و باعث بالا رفتن فشار خون و تعداد تنفس مى شود، مدیتیشن معکوس عمل کرده و باعث پایین آوردن فشار خون و تنش عضلانى مى شود .
در عصر ما ، نیاز به مدیتیشن بیشتر از هر زمانى احساس مى شود . براى کسانیکه مایلند در معنویت و مسائل روحى پیشرفت نمایند ، آموزش مدیتیشن مفید است .
زیرا مدیتیشن سبب مى شود ذهن فرد بهتر و عمیقتر به حقیقت یابى بپردازد ، بیشتر و کاملتر معارف لازم را جمع آورى کند ، و به زندگى آزادتر و پربارترى برسد . مدیتیشن فرد را قادر مى کند که بر حواس خود غلبه نماید و از بند زمان آزاد شود.
تأثیرات مفید مدیتیشن
تأثیرات جسمى
- استراحت عمیقى که در مدیتیشن اتفاق مى افتد ضربان قلب و بار اضافى روى آنرا بشدت کاهش مى دهد .
- کاهش در میزان کورتیزول (هورمونى که در هنگام استرس تولید مى شود ) و لاکتات خون
- کاهش در میزان رادیکالهاى آزاد تولید شده در عضلات که مى تواند باعث تخریب بافتى بدن شوند . ثابت شده است که در این رادیکالهاى آزاد اکنون رابطه تنگاتنگى با پیرى زودرس در بدن دارند .
- کاهش فشار خون
- افزایش مقاومت پوستى
- کاهش در میزان کلسترول : میزان کلسترول بدن رابطه مستقیمى با بیماریهاى قلبى و عروقى بدن دارد .
- افزایش میزان هوا در ریه ها که نتیجه مستقیمى بر تنفس آسانتر و بهتر دارد . این اثرات مخصوصاً در بیماران آسمى قابل توجه است.
- افزایش اثرات بیولوژیک جوانى : یک تحقیق استاندارد درباره پیرى که بصورت طولانى مدت در آمریکا انجام شده است، ثابت کرده است که کسانى که بصورت مداوم از مدیتیشن استفاده مى کنند (حداقل به مدت ۵ سال ) بطور متوسط ١٢ سال جوان تر از سن همسالان خود هستند .
تأثیرات روحى
- بهبود روحیات و اخلاق ورفتار شخص : در نتیجه مدیتیشن ، ارتباطات صحیح مغزى افزایش پیدا مى کند. این کار منجر به درک صحیح شخص در زندگى و بهبود اخلاق و رفتار مى شود .
- کاهش اضطراب و افسردگى
- کاهش تحریک پذیرى
- افزایش قدرت یادگیرى و حافظه
- افزایش قدرت اعتماد به نفس
- افزایش احساس جوانى و حیات
- افزایش شور و شادمانى در شخص
- افزایش توقع و انتظار در زندگى .(این شاخص مهمى از بهداشت روانى در یک جامعه بحساب میآید )
در صورتى که هر یک از شرایط یا ناراحتى هاى زیر را دارید ، مدیتیشن میتواند تا حد زیادى در درمان سودمند واقع شود :
١- اعتیاد به مواد مخدر و دارو
٢- استرس هاى شدید و مدام
٣- دردهاى مزمن :
در یک تحقیق که توسط دکتر کابات زین Kabat – Zinn انجام شده است، ٧٢% از بیماران مبتلا به دردهاى مزمن، حداقل به مقدار ٣٣ % پس از یک دوره ٨ هفته اى از مدیتیشن تفکرى با کاهش درد مواجه شده اند.
۴- حاملگى :
کلاسهاى آمادگى براى زایمان بطور معمول همان روشهاى مدیتیشن را به زنان حامله آموزش مى دهند . این روشها به بانوان حامله تمرینهاى تنفس عمیق به منظور کاهش درد و استرس هنگام زایمان را یاد مى دهند .
۴- دردهاى روماتیسمى :
تکنیکهاى مدیتیشن همچنین یک عنصر کلیدى در کنترل درد بیماریهاى روماتیسمى در دانشگاه استانفورد مى باشد .
در این دانشگاه بیشتر از ١٠٠٠٠٠ نفر که از بیماریهاى روماتیسمى رنج مى برند، در یک کلاس آموزش ١٢ ساعته از تمرینهاى شبیه به مدیتیشن به عنوان بخشى از یک برنامه کنترل روماتیسم سود برده اند . افرادى که آموزش دیده اند پس از آموزش ذکر کرده اند که ٢٠-١۵ درصد در کنترل درد موفقیت داشته اند .
۵- سرطان و بقیه بیماریهاى مزمن :
دکتر Ainsline Mears از استرالیا که یک روانپزشک مى باشد در تحقیق جامعى از بیماران سرطانى نشان داد که درد ٧٣% از کل بیماران مورد مطالعه وى در یک دوره ١٠ ساله کاهش یافته است . او همچنین از لحاظ علمى ثابت کرد که بطور کلى ١٠% از اندازه تومور در آنان کاهش مى یابد و ۵٠% در کیفیت زندگى آنان موثر مى باشد .
۶- بیماریهاى قلبى
٧- فشارخون بالا
٨- نازایى :
افرادى که از نازایى رنج میبرند ، افرادى هستند که به شدت از افسردگى و اضطراب شکایت دارند . در تحقیقات مختلفى که در این زمینه انجام شده است ، یک عده از این افراد تحت تمرینهاى relaxation قرار گرفتند .
مقایسه این افراد با افرادى که تمرین نکرده بودند نشان داد که اجرا کنندگان مدیتیشن شانس بیشترى براى باردار شدن خواهند داشت .
٩- دردهاى قبل از قاعدگى
١٠- سردردهاى ناشى از استرس Tension Headache
١١- فیبرومیالژیا Fibromyalgia
١٢- بحرانهاى تنفسى مثل آسم
پایه و اساس تمام بیماریهاى بالا را اضطراب و استرس و افسردگى ، تشکیل مى دهند . تکنیکهاى مدیتیشن بطور کلى با کم کردن اضطراب و استرس بیماران نقش قابل توجهى در بهبودى آنان ایفا مى کنند ، به شرطیکه این تکنیکها مداوم و با اصول به اجرا در آیند .
انواع متداول مدیتیشن چیست ؟
چهار نوع مختلف از مدیتیشن وجود دارد :
- مدیتیشن TM
- مدیتیشن Zen
- مدیتیشن بودیست Budhist
- مدیتیشن تائویست Taoist
تمام این روشها در یک چیز مشترک هستند . آنها همه در جهت تمرکز روى فکر و آرامش ذهن شلوغ ، اتفاق نظر دارند .
این روشها تحریک را قطع نمى کنند، بلکه بیشتر ذهن شما به یک عنصر شفاف در مغز که مى تواند یک صدا یا یک کلمه و یا یک تصویر و یا یک شخص مشخص باشد ،معطوف مى کند.
هنگامى که مغز در نتیجه تمرکز روى این عنصر شفاف ، به احساس آرامش و صلح به حد اشباع رسید، دیگر جایى براى نگرانى و استرس وجود نخواهد داشت .
بر طبق نظریات “خوان بوریسنکو” که یکى از پیشگامان طب فکرى بدنى در مدیتیشن است، مدیتیشن مى تواند بطور وسیعى مغز را راهنمایى نماید و این راهنمایى در تضاد متقابل با خاطراتى است که در گذشته مغز را بطور کامل اشباع کرده و عامل بروز استرس مى باشند . از نظر خوان بوریسنکو مدیتیشن بطور کلى باعث حرکت و پرواز فکر مى شود .
طبقه بندى مدیتیشن
- مدیتیشن تمرکزى Meditation Concentratiun
- مدیتیشن تفکرى Mindfullness Meditation
١- مدیتیشن تمرکزى
این عمل دقیقاً شبیه زوم عدسى در دوربین عکاسى مى باشد. در عکاسى ما روى یک تصویر “زوم” مى کنیم، به همین شیوه در مدیتیشن روى یک تصویر ، صدا و یا تنفس تمرکز مى کنیم .
آسانترین و ساده ترین روش براى این نوع مدیتیشن آن است که بطور آرام بنشینیم و روى تنفس خود دقت کنیم .
بطور کلى اجراکنندگان یوگا و مدیتیشن عقیده دارند که یک ارتباط مستقیم بین ریتم تنفس و فکر شخص وجود دارد . براى مثال هنگامى که یک شخص عصبى ، وحشتزده و مضطرب است تنفس شخص کوتاه و سریع مى شود. از طرف دیگر، هنگامى که فکر آرام است، تنفس منظم و عمیق است .
نتیجتاً تمرکز روى تنفس آنرا آرام و عمیق تر مى سازد و باعث آرام بخشى فکر مى شود .
٢- مدیتیشن تفکرى
این نوع از مدیتیشن ، با افزایش دقت روى حواس همراه است .
در این روش بدون لزوم به فکر کردن ،اطلاعات دریافتى از حواس پنجگانه و افکار ناراحت کننده دیگر از جلوى ذهن انسان رژه مى روند و شخص در حالیکه آرام نشسته است ، بدون انجام فعالیت خاصى، شاهد این رژه و تخلیه فشارها وارده به ذهن و حواس پنجگانه خود خواهد بود.
نکاتى که باید در انتخاب روش مدیتیشن در نظر گرفت :
هر فرمى از مدیتیشن قدرت بهبودى متمایزى از نوع دیگر دارد ، ولى انواع مدیتیشن براى هر شخصى نمى تواند مفید باشد و خطرات مخصوص به خود را بدنبال خواهد داشت .
دانستن اینکه چه نوع مدیتیشنى براى چه شخصى مى تواند سودمند باشد ، هنر شخص اجرا کننده و دستور دهنده خواهد بود .
بطورکلى از تجویز تمرینهاى تمرکزى به افرادى در تست واقعیت (Reality test) نتیجه مطلوب بدست نیاورده اند و قویاً دچار افکار پارانوییدى هستند ، باید اجتناب گردد .
افرادى که اضطراب فراگیر و عمومى دارند، همچنین باید از مدیتیشن تمرکزى بپرهیزند . چه ممکن است این نوع مدیتیشن اضطراب آنان را افزایش دهد .
دوره هاى طولانى تمرینهاى مدیتیشن مثلاً مدیتیشن تفکرى در افراد حساس و مستعد به پسیکوز حاد نیز نباید انجام شود.
احتمالاً بهترین راه مدیتیشن در اینگونه افراد آن است که همراه با دوستان و آشنایان بیمار تمرینهاى مختصر و نه طولانى در محیطى آرام صورت پذیرد.
تکنیکهاى مدیتیشن
تکنیکهاى بسیارى براى مدیتیشن وجود دارد . بعضى از این تکنیکها بسیار ساده هستند و بعضى از آنها باید توسط مدرس مجربى آموزش داده شوند . ما سعى مى کنیم که تکنیکهاى ساده را به زبانى ساده تر براى شما آموزش دهیم.
توجه داشته باشید که بعضى اثرات ناخواسته مدیتیشن همانطور که در بالا توضیح داده شد ممکن است به سراغ شخص بیاید .
بنسون چهار عنصر عمده و اساسى در مدیتیشن را به صورت زیر تعریف مى کند :
١- جایى آرام براى مدیتیشن
جایى آرام و بسیار راحت براى تمرین مدیتیشن مثل جایى براى راحت خوابیدن و نشستن که بطور فزاینده اى باعث استراحت عضلات بدن باشد مورد نیاز است .
بعدها ممکن است شخص در محیط شلوغترى اینکار را انجام دهد ، ولى در ابتدا باید این جاى آرام به سهولت در دسترس باشد .
٢- یک وضعیت راحت
وضعیت راحت براى بسیارى از تکنیکهاى مدیتیشن ضرورى است .
وضعیت کلاسیک در بسیارى از تکنیکها این است که مهره هاى پشتى باید صاف و مستقیم باشد . بسیارى از مردم که دچار مشکلات کمرى هستند ممکن است در ابتدا دچار مشکل شوند .
مهره هاى بدن باید نیروهاى مختلف بدن را بدرستى در بین تمام عضلات تقسیم کرده ، بطوریکه عضلات دچار کشش نشوند . وضعیت نشسته بهتر از خوابیدن به پشت است . این بخاطر آن است که وضعیت خوابیده به پشت حرکات قبل از خواب را در شخص تقلید کرده و ممکن است شخص به خواب رود .
اگر شخصى هستید که در وسط روز عادت به خواب ندارید ، بهتر است بصورت یکطرفه و خوابیده به پهلو روى مبلى راحت دراز بکشید .
در مدیتیشن مکتب شرق ، شخص نشسته و زانوها با هم متقاطع کرده و کف پا را به سمت بالا قرار مى دهد . این وضعیت بهترین موقعیت براى مدیتیشن است ، در این حالت دستها و پاها بصورت قرینه و موازى قرار مى گیرد .
بدین ترتیب شخص بیشترین شانس را براى تمرکز و انجام اعمال مدیتیشن خواهد داشت .
این روش نشستن و تمرکز کردن براى کسانى که با آن غریبه هستند در ابتدا دردناک بوده و مشکل مى باشد . حتى براى کسانى که نمى توانند بنشینند و مایل به انجام حرکات مدیتیشن روى صندلى هستند ، حرکاتى بنام Egyptian Meditation وجود دارد .
در بعضى از روشهاى مدیتیشن ، این اعمال با چشمان بسته صورت مى گیرد و گاهى با چشمان باز .
٣- یک موضوع براى تمرکز و توجه روى آن
براى تغییر جهت توجه به درون و نگهدارى و مراقبت از آن ، در اینجا لازم است توجه را بر یک محرک ثابت جلب و متمرکز کرد. مثل یک لغت ۵ صدایى که به طور تکرارى از حفظ خوانده شود .
در افراد غیر مذهبى این لغت مى تواند لغتى به معناى “صلح و آرامش ” باشد و در افراد مذهبى این لغت و یا گفتار مى تواند از کتاب مقدس آنان و با یک عبارت و یا دعاى مشهور انتخاب شود . در هر صورت این انتخاب اگر همراه با موزیکى آرام بخش باشد ترکیب آنها ایده آل خواهد بود .
۴- سعى در حفظ توجه و تمرکز
نکته مهم این است که وقتى با افکار پریشان مواجه مى شوید و توجه شما مشوش مى شود ، دچار اضطراب نشوید ، هر وقت ذهن شما از توجه خاص روى محرکى که قبلاً ذکر شده منحرف شد، دوباره توجه تان را به آن جلب کنید .
مطالعات زیادى در مغز صورت گرفته که وجود این افکار همراه با موزیک ، اثرات آرام بخش بسیار زیادى داشته و شخص مى تواند به اثرات فیزیولوژیک سودمند آن دست یابد .
یک مدیتیشن ساده
این تکنیک بسیار ساده بوده و باعث پاسخ آرام بخش خوبى در بدن خواهد شد . سعى کنید این روش را بصورت منظم به عنوان یکى از برنامه هاى دراز مدت خود قرار داده و به مدت ٢٠-١٠ دقیقه هر روزدر زمان مشخصى ترجیحاً قبل از صبحانه انجام دهید .
- یک نقطه آرام را انتخاب کنید ، بطوریکه توسط مردم و یا تلفن تمرکزتان بهم نخورد .
- بطور آرام در این نقطه و در وضعیت بسیار راحت بنشیند .
- هر گونه عامل مزاحمت آمیز را در طول زمانى که نشسته اید از خود دور سازید .
- خود را ملزم سازید که در این زمان مشخص این اعمال را انجام دهید .
- یک لغت یا یک جمله کوتاه که در خانواده شما ریشه دارد و یا با اعتقادات شما هماهنگى دارد انتخاب نمایید .
- چشمان خود را ببندید، این به تمرکز شما کمک مى کند .
- عضلات خود را به ترتیب از سر به پا آرام و ریلکس کنید . این اعمال رشته ارتباطات یک فکر مغشوش و مشوش را با عضلات قطع مى کند .
- نفس عمیقى بکشید . سعى کنید افکار مشوش را با بازدم خود بیرون نمایید .
- سعى کنید در تنفسهاى عمیق عضلات تک تک بدنتان را شل و آرام سازید .
- اینکار را به ترتیب از گردن ، چانه ها ، چشمها ، شانه ها و بازوها و دستها و عضلات قفسه سینه ، پشت بدن ، کمر ، شکم و لگن و باسن و پاها انجام دهید .
- در ضمن تنفس آرام ، لغت مخصوص را تکرار نمایید و یک بازدم عمیق انجام دهید .
- یک رفتار منفعل را در پیش گیرید. از اینکه چقدر بهبود پیدا مى کنید اصلاً نگران نباشید و هر زمان که افکار نگران کننده به شما هجوم آورد مرتب کلمه خوب و یا OK را تکرار کنید .
- این اعمال را براى ٢٠-١٠ دقیقه انجام دهید . ممکن است چشمان خود را باز کنید و زمان را کنترل نمایید، ولى هرگز از ساعت زنگ دار استفاده نکنید .
- پـس از اتـمام وقت یک تا دو دقیقه در حالت چشم باز و چشم بسته بنشینید ، ولى هرگز به مدت یک تا دو دقیقه پس از مدیتیشن نایستید .
- این اعمال را براى ٢ بار در روز برنامه ریزى کنید .
مدیتیشن در هنگام پیاده روى
بر طبق گفته هاى دکتر جان – کابات زین ، مدیر گروه کنترل استرس در دانشگاه پزشکى ماساچوست ، یک راه عملى براى بوجود آوردن هوشیارى در زندگى روزمره انجام اعمال مدیتیشن در هنگام پیاده روى است .
انجام این ورزش با تمرکز در هر بارى که پا زمین را لمس مى کند شروع مى شود و با تمرکز خیره شدن چشمها در نقطه اى مقابل چشمها ادامه مى یابد .
این روش باید همراه با بیرون ریختن افکار به محیط در هنگام قدم زدن در هر بارى که پا زمین را احساس کرد انجام گیرد.
در این روش شخص مدیتیت کننده باید به چیزى فکر نکند و همواره سعى کند که افکار خود را همراه با هر قدم زدن به بیرون تخلیه نماید . این اعمال مى تواند دو بار در روز هر بار به مدت ٢٠ دقیقه اجرا گردد .
تکنیکهاى تفکرى مدیتیشن Mindfillness Meditation (VIPASSANA)
در مدیتیشن نوع تمرکزى یا مانترا (Mantra) شما روى یک کلمه یا روى تنفستان تمرکز مى کنید و ذهن خود را از هر فکرى خالى کنید .
این تخلیه فکر و تصفیه آن چیزى است که همه در مدیتیشن دنبال آن مى گردند .
اما نوع دیگرى از مدیتیشن وجود دارد بنام VIPASSANA که برگرفته از نام یک بوداییست است و آن در واقع هنر آگاهى و هوشیارى کامل و عمیق از لحظه حاضر است .
این روش یک احساس تجربه کامل از لحظه حاضر است که چه واقعه اى در حال رخ دادن است .
این نوع مدیتیشن کمک مى کند که تمام اشکال مزاحمت آور و صداهاى خارج از محیط بدن به حداقل رسیده و افکار آزار دهنده که در همه ما و در هر لحظه وجود دارد ، کاهش یابد .
مدیتیشن در واقع تکنیکى براى از بین بردن این افکار اضطراب آور است .
نکته اینجاست که مقدار تمرکز و تفکرشما نیست که اهمیت دارد ، بلکه چگونگى رسیدن به این تفکر، مهم و ارزشمند است .
کیفیت آگاهى شما در هر لحظه به این ترتیب افزایش مى یابد و شما به عنوان “شاهدى ساکت” و بدون قضاوت و کاملاً منفعل و در عین حال تاثیر گذار محسوب خواهید شد .
به تدریج مدیتیشن به شما یاد مى دهد که اطلاع لحظه به لحظه از واقعیت (همان چیزى که در نوع اخیر مدیتیشن تمرین مى کنید ) پاسخى به این واقعیت است که از لحظه اکنون بدون فکرو انگیزه و قصد قبلى با تاثیر بیشتر بهره مند شوید .
دو نوع مدیتیشن تفکرى وجود دارد
مدیتیشن غیر رسمى (Informal Meditation)
در این روش که بطور مثال در کلاس درس دکتر کابات زین Dr.Kabbat Zhinn انجام مى شود هر کدام از دانشجویان یک “کشمش” در دست گرفته و از آنها خواسته میشود که آنرا بخورند .
بطور معمول مردم بصورت “مشت مشت” از کشمش استفاده کرده و در عرض چند ثانیه آنرا مى بلعند !! . بدون آنکه بطور کامل از مزه آن آگاهى داشته باشند . البته اینکار به صورت غیر ارادى و معمول از بین مردم انجام مى شود .
اما این روش کاملاً متفاوت است . از تمرین کننده ها خواسته مى شود که با نگاه کردن به کشمش و توجه به آن شروع کنند . نگاه به وزن ، شکل ، رنگ ، قوام کاملاً بدقت صورت مى گیرد ، پس از زمانى حدود ۵ دقیقه کشمش درون دهان گذاشته شده و به آرامى زبان نسبت به احساس کشمش آنرا مورد آزمایش قرار مى دهد . پس از تست اولیه بوسیله زبان به آرامى جویده شده و مزه و قوام آن در همان زمان باید مورد توجه کافى قرار گیرد و سپس دست آخر بدقت بلع شود .
اگر در هر کدام از کارهاى روزانه ، مثل شستن ماشین – نوشیدن یک فنجان چاى یا …. به این ترتیب عمل شود . لحظات شیرین زندگى را با خود همراه با مدیتیشن به ارمغان خواهد آورد .
ادامه مطلب / دانلود
