آنچه که شیرازه زندگی انسانها را تشکیل میدهد وقت است و مطمئنا بارها این ضربالمثل را شنیدهاید که «وقت طلاست»؛ با این تفاوت که طلا را میتوان ذخیره و جمعآوری کرد و در صورت از دست دادنش، آن را دوباره به دست آورد در حالیکه این موضوع برای زمان صدق نمیکند. روانشناسان بر این باورند که عوامل بسیاری باعث تباهی وقت انسانها میشود که مهمترین آنها عبارتاند از: برنامهریزی غلط، در لحظه تغییر دادن کارها و وظایف از قبل برنامهریزی شده، زیادهروی در تماشای برنامههای تلویزیون، نیمهکاره گذاشتن کاری و شروع کردن کار دیگر و عدم آمادگی لازم برای انجام کارها. زمان از جمله نعمتهای گرانبها و ارزشمندی است که نیازمند برنامهریزی دقیق است که به آن «مدیریت زمان» گفته میشود.
مدیریت زمان به معنای مسلط بودن بر زمان است که وقت را تحت کنترل خود در میآورد. آمادگی بهتر برای روز کاری، تصویری روشن و فراگیر از اهداف روزانه، نظم شخصی، کاهش هیجانات و فشارهای عصبی، کاهش عوامل حواسپرتی، تصمیمگیری براساس اولویتها، پراکندگی کمتر در انرژی، تمرکز روی مسایل اساسی از جمله مزایای مدیریت زمان است. البته باید توجه داشت که پیشفرض مدیریت زمان، برنامهریزی است.
منظور از برنامهریزی آن است که فرد برنامههای روزانه خود را روی کاغذ پیاده و از فهرست آن استفاده کند. متخصصان مدیریت زمان اظهار دارند که برنامه زمانی افراد شامل سه دسته است: الف-60درصد برای برنامهریزی فعالیتها (برنامه روزانه) ب- 20درصد برای فعالیتهای غیرمنتظره (دزدهای زمان) ج- 20درصد برای فعالیتهای بیسابقه و فعالیتهای اجتماعی (زمان خلاق). آشنایی با مدیریت زمان و راهکارهای آن به افراد فرصت آن را میدهد که از حداقل زمان، حداکثر استفاده را ببرند.
توجه بیش از اندازه به مسایل پیش پا افتاده از جمله شایعات
تبادل اندیشه و افکار، احساسات و اطلاعات اساسیترین عامل ارتباط بینفردی و شاخص پویایی حیات اجتماعی انسان است. بدون تردید در این ارتباطات اجتماعی بخش قابل توجهی از گفتهها و شنیدهها و محاورات روزانه را شایعات و مسایل بیهوده تشکیل میدهد که بخش اعظمی از ساعات روزانه افراد را درگیر خود میکند. روانشناسان اینگونه مسایل را به بمب ویرانگر تشبیه میکنند که باعث ایجاد اضطراب در افراد میشود با این حال نمیتوان منکر این قضیه شد که بخشی از محاورات اجتماعی و گفتوگوهای دوستانه افراد را شایعات و خبرهای ساختگی تشکیل میدهد.
افراد برای اینکه از اینگونه مسایل دوری کنند باید بزرگاندیشی را سرلوحه خود قرار دهند؛ 1-بلندنظر باشند 2-کارها را از دید بزرگاندیشان بنگرند 3-خود را دستکم نگیرند 4- فراتر از مسایل پیش پا افتاده بیندیشند.
نگرانی و ترس از آینده
افراد باید به این مساله آگاهی داشته باشند که تمام داراییهایشان در لحظه حال است. میزان آرامش و کارآیی براساس میزان تواناییهایشان در زیستن در لحظه حال مشخص میشود، صرفنظر از آنچه دیروز رخ داده و آنچه که فردا ممکن است پیش آید، زمان حال جایی است که فرد در آن ایستاده و متعلق به آن است.
انسانها به مشکلات گذشته و مسایل آینده اجازه تجمع در زمان حال را میدهند، به این ترتیب حال را از دست میدهند و شادیهای خود را به تعویق میاندازند و همواره در ترس از آینده به سر میبرند. هراس و نگرانی از آینده چنان فلجکننده است که انجام هر عمل سازندهای را برای فرد ناممکن میکند.
محققان معتقدند که اگر جزو افرادی هستید که برای آینده نگرانید و در ترس به سر میبرید هر صبح که از خواب بیدار میشوید با خود این جمله را زمزمه کنید: «امروز در اختیار من است باید آن را به خوبی به پایان برسانم.» نگران فردا نباشید چراکه فردا همان امروزی است که از راه رسید و نگرانش بودید.