مطالب دسته بندی : ضرب و المثل

معنی ضرب المثل مهمان روزی خودش را با خودش می آورد

این ضرب المثل در فواید و آثار مهمان‌داری و مهمان‌نوازی و در نکوهش کسانی که تنگ‌نظرند و چشم دیدن مهمان را ندارند استفاده می شود.

روزی مهمانی به کلبه محقّر مرد صاحب بصیرت وارد شد. آن مرد، مَقدم او را گرامی داشت و

ضرب المثل چشم روشنی کنایه از چیست؟

پیامبر خدا حضرت یوسف (ع) عزیز مصر بود. برادرانش در زمان قحطی نزد او رفتند و بدون آن که برادر خود را بشناسند، آذوقه خواستند. یوسف که

معنی ضرب المثل دروغش از دروازه تو نمی آید چیست؟

گویند که در روزگار قدیم پادشاهی بود که تصمیم گرفت دختر خود را به همسری دروغگوترین فرد کشور درآورد. مردم شهر که این را شنیدند هریک دروغی دست و

ضرب المثل برای خوردن سپهسالار، برای دعوا بنه پا

این مثل در مورد کسی گفته می شود که همیشه شانه از زیر هر نوع کار و مسئولیتی خالی کند و در عوض پر توقع و ناراضی باشد و منافعش را بیش از دیگران در نظر بگیرد.

می گویند دو برادر بودند که همیشه و همه اوقات حتی در سفر هم با هم بودند. چون در قدیم دزد سر گردنه زیاد بود، در سفرها عده ای جلو می رفتند و

معنی ضرب المثل عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد

آورده اند که: مردی پارسا به بازار شهر رفت و گاوی خرید و به سوی خانه اش بازگشت. گاو، درشت و چالاک بود. برای همین در میان راه، دزدی هوس کرد که آن را تصاحب کند. لذا سایه به سایه مرد پارسا به راه افتاد. هنوز مدتی نگذشته بود که دزد یک نفر را دید که شانه به شانه او می آید.

از این که ناگهان او را دید، تعجب کرد و پرسید:” تو کی هستی؟ کنار من چه می کنی؟” آن فرد گفت: «من دیو هستم، خودم را به صورت آدم درآورده ام تا هرجا که

معنی ضرب المثل کیه که قدر بدونه

در زمان فتحعلی شاه سفیر فوق العاده ای از راه خلیج فارس به ایران آمد. سفیر در بین راه مهمان حکام و بزرگان ولایات می شد. از جمله یک بار یکی از اعیان سفیر را به ضیافت دعوت کرد و بر سر سفره بشقاب خورش قورمه سبزی را جلوی سفیر گرفت و به زبان فارسی اما به لهجه بیگانه گفت: «صاحب، بکور، بکور، کورمه سبزی کیلی کوب» سفیر که از حرف های او چیزی نفهمیده بود برای احترام کمی از آن خورش خورد. پس از رفتن مهمان پسر میزبان به پدر گفت: «آقا جان شما زبان انگلیسی هم می دانید و ما خبر نداشتیم؟» پدر سری به علامت تاسف تکان داد و گفت: «فرزند پدر تو همه چیز می داند، حیف که در این ملک قدردان نیست، کیه که قدر بدونه»

معنی ضرب المثل کار نشد ندارد

پسر جوانی با پدرش بر روی زمینی، کشاورزی می کردند! مدتی گذشت و زمین اصلاً آماده ی بذر پاشی نشد. پسر در همان آغاز کار ناامید شد و به پدر گفت:”این کار اصلاً شدنی نیست!

این زمین خشک و بایر است و بی جهت وقت خود را تلف می کنیم! ” ولی پدر همچنان امیدوار بود و صبح تا شب تلاش می کرد. بالاخره روزی رسید که زمین، آماده ی کشت شد و تلاش های پدر نتیجه داد. وقتی پسر با تعجب به زمین نگاه می کرد، پدر خندید و گفت: “دیدی پسرم با تلاش و جدیت هر کاری انجام شدنی است، کار نشد ندارد!”

این ضرب المثل را وقتی به کار می برند که کسی قبل از انجام کاری از نتیجه ی آن ناامید باشد.

معنی ضرب المثل صدایش صبح بلند می شود

در روزگاران گذشته، دزدی وارد شهر بزرگی شد، گشتی در بازار شهر زد و فهمید مردم این شهر دادوستد پررونقی دارند و روزانه پول زیادی در بازار ردوبدل می‌شود. دزد تصمیم گرفت شب که همه در حال استراحت هستند و بازار خلوت است با شاه کلیدش قفل یکی از مغازه‌ها را باز کند. به این امید که

معنی ضرب المثل حق نان و نمک

یعقوب لیث در جوانی، عیاری پیشه کرده بود. شبی به همراه یاران خود به خزانه درهم بن حسین که در آن موقع از اعیان سیستان بود، دست یافت و تمام جواهراتش را به خارج شهر انتقال داد. اتفاقا در میان جواهرات، تکه سنگی به شکل بلور دیده شد که در الماس بودنش تردید داشتند. یعقوب آن سنگ را بر زبان زد و از مزه شور آن دانست که نمک است نه الماس و فرمان داد کلیه اموال درهم را به محل اولیه اش بازگردانند. یاران او با تعجب علت را پرسیدند، یعقوب گفت: «چون نمک درهم را خوردم نمک نشناس را شرط مروت و جوانمردی نمی دانم.» فرمان یعقوب اجرا شد و کلیه اموال به صاحبش بازگردانده شد. درهم بن حسین از این عمل یعقوب چنان خوشش آمد که فرماندهی قشون خویش را به یعقوب سپرد. البته شک نیست که حق نان و نمک قبل از این تاریخ نیز رعایت می شد اما پس از این تاریخ، این ماجرا بر سر زبان ها افتاد و به ضرب المثل تبدیل شد.

معنی ضرب المثل آنجا که یوسف است، که گویند ز پیرهن

این مثل داستانی دارد؛ می‏گویند حضرت یعقوب پسران زیادی داشت؛ اما در میان آنها حضرت‏یوسف را بیشتر از همه دوست داشت. به همین دلیل، برادران یوسف به او حسادت کردند و روزی پدرشان را راضی کردند تا یوسف را به صحرا ببرند. در آنجا یوسف را به چاه انداختند و پیراهنش را با خون پرنده‏ای آغشته کردند و پیش پدرشان برگشتند و گفتند: «یوسف را گرگ خورد.»

حضرت یعقوب پیراهن خون‏آلود پسرش را همیشه در کنار داشت و آن را عزیز و گرامی می‏‏دانست. با دیدن آن، گریه می‏کرد و آن را به صورتش می‏مالید؛ زیرا نشانه‏ و یادگاری از فرزند گمشده‏اش بود. مسلماً وقتی حضرت یوسف پیدا شد، دیگر نیازی به پیراهنی که بوی یوسف را داشت، نبود.

کاربردها:

1- وقتی که دانشمند یا هنرمند بزرگی در جایی باشد و کسی انتظار داشته باشد به آنها کمتر از او توجه شود، می‏گویند: «آنجا که یوسف …»

2- وقتی به جای توجه به موضوعات مهم، کسی انتظار توجه به موضوعات پیش پا افتاده را داشته باشد، می‏گویند: «آنجا یوسف…»

3- وقتی برای اثبات دوستی، دلیل مهمی وجود داشته باشد، دلیل‏های کوچک را رها می‏کنند و این ضرب‏المثل را می‏گویند.

معنی ضرب المثل معما چون حل گشت آسان شود چیست؟

شخصی در محفلی، تخم مرغ پخته ای را روی میز گذاشت و به حاضران گفت: آیا در میان شما کسی هست که بتواند این تخم مرغ را از سر تیزش روی میز بنشاند؟

چند نفری پیش آمدند و دقایقی در نشاندن تخم مرغ تلاش کردند و

معنی ضرب المثل نه کور می کند، نه شفا می دهد چیست؟

مرد قصابی بود که چشمش درد می کرد و سرخ شده بود. او برای معالجه چشمش پیش حکیم باشی رفت حکیم باشی برای قصاب دارویی ساخت و گفت:صبح وشب دو قطره ازین دارو را توی چشمت بچکان تا خوب شوی.

قصاب این کار را کرد او انتظار داشت پس از سه روز دارو چکاندن چشمش کاملا خوب شود اما این طور نشد. داروی حکیم باشی درد چشمش را کم کرد اما نتوانست سرخی و سوزش چشمش را کم کند پس از چند روز قصاب دوباره به دیدن حکیم باشی رفت و

معنی ضرب المثل هرکه نقش خویش بیند در آب چیست؟

یکی بود، یکی نبود. پیرزن و پیرمردی بودند که فقط دو دختر داشتند.دخترها شوهر کرده و از پیش آنها رفته بودند. روزی از روزها پیرمرد برای سر زدن به دخترها ودامادهایش ازخانه خارج شد. زن در خانه ماند تا از گاو و گوسفند ها مراقبت کند . پیرمرد سوار خرشد و رفت و رفت تا به دهی که دختر بزرگتر در ان زندگی می کرد،رسید . به خانه دختر رفت. دختر وقتی پدر را دید شاد شد. او را بوسید و

معنی ضرب المثل کسی از توپ های خالی شما نمی ترسد

این مثل را در جواب تهدیدات و توپ و تشرهای تو خالی اشخاص ایراد می کند.

آورده اند که…

در زمان ناصرالدین شاه قاجار وقتی بلوایی در اصفهان ایجاد شد و چند نفر به قتل رسیدند، شاه غضبناک گردید و حاج شیخ محمد تقی مسجد شاهی معروف به آقا نجفی اصفهانی را که باعث این آشوب می دانست به تهران احضار کرد. آقا نجفی که بیدی نبود که

معنی ضرب المثل گشتم صد و سی درّه، ندیدم آدم دو سره چیست؟

گویند که دو مرد روستایی می خواستند به روستای دیگری سفر کنند. آ ن ها خوب می دانستند که باید به موقع حرکت کنند تا به تاریکی شب نخورند. چرا که باید تا قبل از تاریکی هوا از دره ای می گذشتند که موسوم بود به «دره غول بیابانی.» از قضا در میانه راه، یکی از آن دو که

معنی ضرب المثل به رخ کشیدن چیست؟

ضرب‌المثل به رخ کشیدن در زبان فارسی بسیار پرکاربرد است و در واقع از مهره‌ای به نام رخ (قلعه) در بازی جذاب شطرنج گرفته شده است. در خواندن این مقاله با کجارو همراه باشید.

طبق آمار تعداد زیادی از انسان‌هایی که به زبان فارسی سخن می‌گویند بر این‌ باورند که لغت رخ در این ضرب‌المثل به معنای صورت و

معنی ضرب المثل شستش خبردار شد

شستش خبردار شد کنایه از این است که فرد موضوعی را پیش بینی کرد یا از آن اطلاع یافت اما ریشه آن: قلابی را که ماهی گیران با آن ماهی می گیرند شست می گویند. به کاربردن واژه شست درباره قلاب ماهی گیری احتمالاً به این دلیل است که شست یعنی انگشت ماهی گیر در داخل یک سر قلاب ماهی گیری قرار می گیرد. به همین مناسبت زه گیر کمان را نیز شست می گویند. هنگامی که قلاب ماهی گیری در دریا یا رودخانه در حلقوم ماهی فرو رفت ماهی به تکاپو می افتد تا شاید خلاصی پیدا کند؛ در این موقع ماهی گیر قبل از هر چیزی «شستش خبردار می شود» و می فهمد که ماهی در دام افتاده است.

معنی ضرب المثل من از تو پول خواستم نه فتوا چیست؟

این ضرب المثل برای افرادی که به نیت کمک گرفتن از شخصی اقدام می‌کنند و آن فرد در جواب فقط حرف می‌زند و نصیحت می‌کند.

روزی ملانصرالدین معروف و مشهور به یک میهمانی دعوت شد. از قضا میهمانی برای خداحافظی عده‌ای که عازم سفر حج بودند ترتیب داده شده بود. در زمان‌های قدیم چون مسافرت‌ها با اسب و شتر انجام می‌شد و خطرات احتمالی مثل راهزن و بیماری بیشتر بود، رفتن به سفر حج خیلی وقت گیر و

معنی ضرب المثل چراغی که ایزد بر فروزد چیست؟

این مثل در مقام غلبه حق بر باطل و در تعبیر از کسانیکه بر خلاف تاییدات خداوندی عمل کنند و خسران ببینند، استعمال می شود.

آورده اند که…

ابوسعید فضل الله بن ابی الخیر که اختصاراً‌ ابوسعید ابی الخیر نامیده می شد از اعاظم مشایخ صوفیه و محدثان معروف قرن پنجم هجری است. به گفته علامهٔ دهخدا در لغت نامه اش:در عیوب نفس دید و مخالف هوی کردن با قصی الغایه بود و در فقر و غنا و تحمل، شانی عظیم داشت و در لطف و سازگاری آیتی بود خاصه در فقر هر جا که سخن ابوسعید رود همه دلها را وقت خوش شود زیرا که

معنی ضرب المثل کلاهش پس معرکه است

معرکه‌گیری به عنوان یکی از روش‌ها و ابزارهای رسانه‌ای برای سرگرمی و اطلاع‌رسانی تا زمان‌های نه چندان دور بسیار کاربرد داشته است. افرادی در نقش درویش، پهلوان یا شعبده‌باز در معابر عمومی سفره‌ای پهن می‌کردند و