حکایت های گلستان سعدی: باب اول، حکایت 3 – اسب لاغر میان به کار آید
پادشاهی چند فرزند داشت که از میان آنها یکی کوتاه قد و لاغر اندام بود و دیگر برادرانش بلند قد و زیبا روی بودند. پادشاه همیشه با کراهت و استحقار در وی نظر می کرد. پسر از روی هشیاریش از احساس پدر مطلع گردید پس رو به پدر کرد و گفت: ای پدر، کوتاه خردمند بهتر از نادان قد بلند است. چنان نیست که هر کس قامت بلندتر داشته باشد، ارزش بیشتری دارد.
اقل جبال الارض طور و انه
آن شنیدى که لاغرى دانا
اسب تازى وگر ضعیف بود
شاه به سخنان پسرش خندید اما بزرگان دولت سخن او را پسندیدند، و برادرانش نیز رنجیده خاطر شدند.
تا مرد سخن نگفته باشد
هر پیسه گمان مبر نهالى
از اتفاق در آن ایام سپاهی از دشمن برای جنگ با سپاه شاه فرا رسید.
زمانی که رو در رو شدند نخستین کسی که دلاورانه به قلب سپاه دشمن زد همین فرزند کوتاه قد بود.
آن نه من باشم که روز جنگ بینی پشت من
آن منم گر در میان خاک و خون بینی سری
کان که جنگ آرد به خون خویش بازی می کند
روز میدان وان که بگریزد به خون لشکری
این جملات را میگفت و به سپاه دشمن یورش برد و چند تن از سران دشمن را به خاک و خون کشید. چون پیش پدر آمد با احترام وارد شد و گفت:
تا درشتى هنر نپندارى
روز میدان نه گاو پروارى
آورده اند که هنگام جنگ سپاه دشمن بسیار بود و افراد شاه بسیار اندک. گروهی از سپاه پادشاه پا به فرار گذاشتند، پسر کوتاه قد نعره ای زد که:
(ای مردان بکوشید یا جامه زنان بپوشید.)
همین نعره از دل برخواسته او باعث تقویت سپاه گردید و با جان و دل به مبارزه پرداختند و باعث پیروزیشان گردید.
پادشاه سر و چشمان پسر را بوسید و او را از نزدیکان خود نمود تا سرانجام او را ولیعهد خویش کرد.
برادران نسبت به او حسد ورزیدند و زهر در غذایش ریختند تا او را بکشند خواهرش از میان در فتنه آنها را دید، دریچه را محکم بست تا پسر متوجه شود، پسر جریان را فهمید و بی درنگ دست از غذا کشید و گفت:
(محال است که هنرمندان بمیرند و بی هنران جای ایشان بگیرند.)
کس نیابد به زیر سایه بوم
ور هماى از جهان شود معدوم
پادشاه از ماجرا باخبر شد، برادرانش را پیش خود خواند و هر کدام را به گوشه ای از کشور فرستاد و از فتنه های بیشتر جلوگیری کرد. چنانکه گفته اند:
(ده درویش در گلیمى بخسبند و دو پادشاه در اقلیمى نگنجند.)
نیم نانى گر خورد مرد خدا
ملک اقلمى بگیرد پادشاه
پینوشت: کتاب آقای «محمد محمدی اشتهاردی»
ادامه مطلب / دانلود