حدیث امروز: نصیحت لقمان درباره ده گروهی که هر کدام سه نشانه دارند

امام جعفر صادق علیه السلام: لقمان به پسرش گفت: پسرم! هر چیزى، نشانه‌اى دارد که بدان شناخته مى‌شود و بر اساس آن، مورد گواهى قرار مى‌گیرد؛

صالح، سه نشانه دارد: نماز و روزه و زکات.

متظاهر نیز سه نشانه دارد: با برتر از خود مى‌ستیزد، و چیزى را مى گوید که نمى‌داند، و در پىِ چیزى است که به آن، دست نمى‌یابد.

ستمگر، سه نشانه دارد : به بالاتر از خودش با نافرمانى ، و به پایین تر از خودش با چیرگى، ستم مى کند و به ستمگران ، یارى مى رساند.

منافق، سه نشانه دارد: زبانش مخالف دلش، و دلش مخالف کارش، و ظاهرش مخالف باطنش است.

گنهکار، سه نشانه دارد: خیانت مى ورزد ، دروغ مى گوید ، و با سخن خودش نیز مخالفت مى کند.

ریاکار، سه نشانه دارد: هنگامى که تنها باشد، تنبلى مى کند و هنگامى که نزد مردم باشد، چابک است و در هر کارى، خود را در مَعرض ستایش دیگران قرار مى دهد.

حسود، سه نشانه دارد: هر گاه غایب باشد، غیبت مى کند و هر گاه حاضر باشد ، چاپلوسى مى کند، و به خاطر گرفتارى، سرکوفت مى زند.

اسرافکار، سه نشانه دارد: چیزى را مى خرد که لازم ندارد ، و چیزى را مى پوشد که لازم ندارد ، و چیزى را مى خورد که لازم ندارد.

تنبل، سه نشانه دارد: تا آن جا سستى مى کند که کوتاهى مى شود، و تا آن جا کوتاهى مى کند که ضایع مى سازد، و تا آن جا ضایع مى سازد که گناه مى کند.

غافل، سه نشانه دارد: اشتباه و سرگرمى و فراموشى.

متن حدیث:

قال الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: یا بُنَیَّ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَهٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها….

ولِلعامِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: الصَّلاهُ وَالصِّیامُ وَالزَّکاهُ .

ولِلمُتَکَلِّفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یُنازِعُ مَن فَوقَهُ ، ویَقولُ ما لا یَعلَمُ ، ویَتَعاطى ما لا یَنالُ.

ولِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَظلِمُ مَن فَوقَهُ بِالمَعصِیَهِ ، ومَن دونَهُ بِالغَلَبَهِ ، ویُعینُ الظَّلَمَهَ.

ولِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یُخالِفُ لِسانُهُ قَلبَهُ، وقَلبُهُ فِعلَهُ، وعَلانِیَتُهُ سَریرَتَهُ.

ولِلآثِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَخونُ ، ویَکذِبُ ، ویُخالِفُ ما یَقولُ.

ولِلمُرائی ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَکسَلُ إذا کانَ وَحدَهُ ، ویَنشَطُ إذا کانَ النّاسُ عِندَهُ ، ویَتَعَرَّضُ فی کُلِّ أمرٍ لِلمَحمَدَهِ.

ولِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَغتابُ إذا غابَ ، ویَتَمَلَّقُ إذا شَهِدَ، ویَشمَتُ بِالمُصیبَهِ.

ولِلمُسرِفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَشتَری ما لَیسَ لَهُ ، ویَلبَسُ ما لَیسَ لَهُ، ویَأکُلُ ما لَیسَ لَهُ.

ولِلکَسلانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَتَوانى حَتّى یُفَرِّطَ ، ویُفَرِّطُ حَتّى یُضَیِّعَ، ویُضَیِّعُ حَتّى یَأثَمَ.

ولِلغافِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: السَّهوُ وَاللَّهوُ وَالنِّسیانُ.

پینوشت: «خصال، صفحه 121- بحارالانوار،جلد13،صفحه 415»