خاطرات کودکی

درباره انیمیشن “بابا لنگ دراز”

قصه درام ‌ بابا لنگ دراز یکی از همین آثار ادبی است که شرکت ژاپنی معروف و قدیمی نیپون انیمیشن به یک مجموعه درام تلویزیونی تبدیل شده است. این مجموعه که اوایل ژانویه 1990 از شبکه تلویزیونی فوجی پخش شد، از سوی کازویوشی یوکوتا کارگردانی شد و تولید آن حدود سه سال طول کشید…

قصه کلاسیک «بابا لنگ دراز» هم مثل بسیاری از دیگر داستان‌های قدیمی دنیای ادبیات، از سوی صنعت انیمیشن‌سازی ژاپن ـ ‌که به انیمی مشهور است ـ‌ به یک مجموعه انیمیشن تلویزیونی تبدیل شده است. دنیای انیمیشن‌سازی ژاپن با وجود قصه‌ها و مضمون‌های فراوانی که در داخل دارد، همیشه دوستدار ساخت مجموعه‌ها و فیلم‌هایی بوده که قصه‌هایشان اقتباسی از آثار کلاسیک بین‌المللی و خارجی است.

در واقع  قصه درام ‌ بابا لنگ دراز هم یکی از همین آثار ادبی است که شرکت ژاپنی معروف و قدیمی نیپون انیمیشن به یک مجموعه درام تلویزیونی تبدیل شده است. این مجموعه که اوایل ژانویه 1990 از شبکه تلویزیونی فوجی پخش شد، از سوی کازویوشی یوکوتا کارگردانی شد و تولید آن حدود سه سال طول کشید.

واتاشی نو آشیناگا اوجیسان  (به معنای «بابا لنگ‌دراز » )یک مجموعه انیمیشن تلویزیونی ژاپنی است که در سال 1990 بر مبنای بابا لنگ‌دراز جین وبستر ساخته شده است. انیمیشن بابا لنگ دراز بخشی از مجموعه تئاتر شاهکار جهان است. بابا لنگ‌دراز در سال 1990 جایزه بهترین فیلم تلویزیونی را از آژانس فعالیت‌های فرهنگی کودکان ژاپن دریافت کرده‌است.

شخصیت اصلی داستان، «جودی» آبوت دختر سرزنده و باهوشی است که در یک پرورشگاه بزرگ می شود اما با پشتیبانی مالی حامی ناشناس خود می تواند به مدرسه خصوصی راه یابد. جودی که حامی خود را نمی شناسد و فقط در یک نگاه از پشت سر دیده است، او را «بابا لنگ دراز» می نامد و اغلب درباره زندگی و فعالیتهایش به او نامه می نویسد (رمان در قالب همین نامه ها روایت می شود). جودی در مدرسه به سختی تلاش می کند تا فاصله فرهنگی خود با جامعه پیرامونش را که ناشی از بزرگ شدن در انزوای پرورشگاه است، جبران کند. در پایان، «بابا لنگ دراز» خود را معرفی می کند و …

یوکوتا مجموعه پربیننده خود را براساس فیلمنامه‌ای از خودش و فوبویوکی فوجی ماتا کارگردانی کرد. در کل 40 اپیزود از بابا لنگ دراز از تلویزیون ژاپن پخش شد. نمایش و پخش این مجموعه تا اواخر دسامبر 1990طول کشید و میلیون‌ها تماشاچی تلویزیونی را جذب خود کرد و پای صفحه کوچک تلویزیون کشاند.

یوکوتا از دوران جوانی یکی از طرفداران قصه کتاب کلاسیک بابا لنگ‌ دراز اثر جین وبستر بود و چند نسخه سینمایی و تلویزیونی را که از این اثر در اروپا و آمریکا ساخته شده، تماشا کرده بود. اما وی احساس می‌کرد برای مخاطب ژاپنی که به این قصه علاقه‌مند است، باید یک مجموعه تلویزیونی خاص تهیه کرد که با طبع و ذائقه او همخوانی داشته باشد. دیدگاه وی البته درست بود.

آلیس جین چندلر وبستر”، در 24 ‌‌جولای سال 1876 میلادی در “فلوریدا” به دنیا آمد. او تنها فرزند خانواده بود. کودکى‌اش در خانواده‌اى گذشت که به ادبیات و نشر اندیشه و فرهنگ، توجه ویژه‌اى داشتند.

داستانهاى او سرشار از پرداختن به جزییات است و این ویژگى بر گیرایی آثار او مى افزاید. این نویسنده‌ی سخت کوش، با آفرینش رمان “بابا لنگ دراز”، به خواست قلبى‌اش رسید. او سالها در اندیشه‌ی نوشتن داستانى بود که تهیدستی، عشق، تلاش و انسان دوستى را در بر گیرد و همه‌ی این ویژگی‌ها را در این داستان گنجاند. انتشار این کتاب با پیشباز منتقدین و کارشناسان ادبى روبرو شد.

او با مطرح کردن عقاید خود در قالب رمان بابا لنگ دراز، برای همیشه نام خود را در لیست زنان تکرار نشدنی تاریخ بشریت اضافه کرد.

کتاب جین وبستر با به تصویر کشیدن زندگی اسفناک یک کودک پرورشگاهی و تجربه ی تلخ نداشتن پدر و مادر و خانواده، در عین حال داشتن عزت نفس برای جبران محبتی که در حقش شده و اصرار در باز پرداخت شهریه ای که صرف دانشگاه رفتنش صرف گشته،  حرف های زیادی برای گفتن دارد.

تماشاگران تلویزیون و سینما در این کشور آسیایی روحیات خاص خود را دارند و یک اثر هنری حتما باید از حال و هوای ویژه‌ای برخوردار باشد که او را جذب خود کند. در سال 1988 شرکت نیپون انیمیشن هم به فکر تولید مجموعه‌ای تلویزیونی براساس قصه کلاسیک جین وبستر افتاد و یوکوتا که می‌خواست خودش کارگردان مجموعه‌ای در این رابطه باشد، با مسئولان این شرکت انیمیشن‌سازی تماس گرفت و پیشنهاد همکاری مشترک را برای تولید یک بابا لنگ‌ دراز ژاپنی داد.

مسئولان نیپون انیمیشن هم که با کارهای این فیلمساز آشنایی داشتند (و حتی تهیه‌کننده تعدادی از آنها هم بودند) احساس کردند کسی بهتر از یوکوتا نمی‌تواند گزینه خوب و مناسبی برای این کار باشد. به همین دلیل، مقدمات تولید انیمیشن 40”‰اپیزودی بابا لنگ دراز آغاز شد.

تهیه‌کنندگان مجموعه از همان ابتدا می‌دانستند کازویوشی یوکوتا، یک اثر تماشایی و جذاب را آماده پخش خواهد کرد. برای همین زمانی که انجمن موضوعات فرهنگی ژاپن جایزه بهترین مجموعه انیمیشنی سال خود را به بابا لنگ دراز داد، آنها تعجب نکردند و گفتند انتظار چنین تشویق و پاداشی را داشتند، اما همزمان با تولید بابا لنگ دراز یوکوتا، رسانه‌های گروهی ژاپن روی یک نکته مهم تاکید کردند. منتقدان سینمایی و تلویزیونی گفتند نه‌تنها قصه جین وبستر توسط هنرمندان خارجی بارها به صورت مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی درآمده، بلکه در ژاپن هم شرکت فیلمسازی تاتسونوکو هم یک مجموعه تلویزیونی براساس آن تهیه کرده است.

این مجموعه سال 1979 از تلویزیون پخش شد و ماساکازو هیگوچی کارگردانش بود. این نسخه با استقبال بالای تماشاگران ژاپنی در آن ایام روبه‌رو شد و خیلی زود لقب یک کار کلاسیک را گرفت. علاقه تماشاگران ژاپنی به این نسخه به قدری زیاد بود که منتقدان گفتند هر اثر هنری دیگری که براساس قصه بابا لنگ‌دراز تهیه شود، با این اثر مقایسه خواهد شد. به اعتقاد منتقدان هنری، این نکته کار کازویوشی یوکوتا را بسیار سخت می‌کرد. نکته جالب این که انیمیشن هیگوچی به زبان انگلیسی هم دوبله شد و در آمریکا و انگلستان پخش شد.

با این حال، یوکوتا با اعتماد به نفس به کار خود ادامه داد و مجموعه‌اش را آماده نمایش کرد. استقبال بالای تماشاگران در همان هفته‌های اول پخش مجموعه از شبکه فوجی، نشان داد این فیلمساز در کار خود موفق بوده است و توانسته یک نسخه تازه را با دیدگاه و حال و هوای تازه‌ای در معرض دید و قضاوت تماشاگران سخت‌پسند ژاپنی قرار دهد، اما موفقیت بابا لنگ دراز یوکوتا به ژاپن محدود نماند.

در فاصله زمانی کوتاهی از پخش مجموعه از تلویزیون ژاپن، بیش از 40 کشور جهان آن را پخش، خریداری و دوبله کردند. بزودی بابا لنگ دراز یوکوتا شهرتی بین‌المللی پیدا کرد و جزو مجموعه‌های پربیننده تلویزیونی بسیاری از کشورهای جهان شد.

قصه بابا لنگ دراز در ارتباط با دخترکی یتیم به نام جودی آبوت است که فرصت تحصیل در یک دبیرستان سطح بالا را به دست می‌آورد. حامی او آدم مرموز و ناشناسی است که جودی فقط نام او را می‌داند؛ جان اسمیت. جودی قبل از این فقط یک بار جان اسمیت را به صورت گذرا و به شکلی شبح‌وار دیده است و به دلیل پاهای بلندی که دارد، به او لقب بابا لنگ دراز داده است.

جودی هر ماه نامه‌ای برای بابا لنگ دراز می‌نویسد و این نامه‌ها تنها پل ارتباطی بین او و جان اسمیت است، در حالی که وی انتظار ندارد بابا لنگ دراز جواب نامه‌هایش را بدهد. انیمیشن یوکوتا سه سال از زندگی جودی را دنبال می‌کند. قصه مجموعه این شخصیت را از زمان ترک یتیم‌خانه جان گریر تا پایان تحصیلاتش دنبال کرده و ماجراجویی‌هایش را به تصویر می‌کشد.

کازویوشی یوکوتا در رابطه با علاقه‌اش به این قصه کلاسیک و تبدیل آن به یک مجموعه انیمیشنی می‌گوید: قصه جین وبستر شبیه یک افسانه شاه‌پریان است و از رویاهایی حرف می‌زند که هر کودک و نوجوانی در هر نقطه از جهان، خودش را در این قصه و در شخصیت جودی می‌بیند.

همه ما در دوران کودکی وقتی برای خودمان تارزان یا سوپرمن می‌شویم، لحظاتی هم به یاد بابا لنگ‌ دراز می‌افتیم و خودمان را جای نوجوانی می‌گذاریم که سختی‌های زیادی کشیده و حالا یک حامی مرموز دارد که نمی‌داند کیست. این فیلمساز و انیماتور در فاصله سال‌های 1969 تا 2006 بیش از 40 مجموعه انیمیشنی تلویزیونی را کارگردانی و از سال 2006 فعالیت هنری خود را متوقف کرد. وی سپتامبر 2011 درگذشت و این در حالی بود که قصد داشت کار ساخت یک مجموعه جدید انیمیشنی تلویزیونی را آغاز کند، ولی مرگ فرصت این کار را به او نداد.

منابع: روزنامه جام جم (ترجمه ی کیکاووس زیاری)، وبلاگ یادداشت های سینمایی، وبلاگ و خداوند …